Γιατί οι Έλληνες δεν σκέφτονται θετικά τη Bόρεια Μακεδονία
Γράφει ο Σάσο Τανέφσκι* Το παρόν άρθρο γράφτηκε στη novamekedonia
Εικονογράφηση: “Νέα Μακεδονία”
Για την πλειοψηφία των Ελλήνων το όνομα Μακεδονία για τη γειτονική χώρα, ανεξαρτήτως γεωγραφικής θέσης, εξακολουθεί να είναι απαράδεκτο και συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τον όρο «Σκοπιά» όταν μιλούν για τη χώρα μας. Αυτή την ευαισθησία ακολουθούν και οι τοπικές ελληνικές αρχές, οι οποίες στο βόρειο τμήμα της χώρας δεν αλλάζουν την οδική σήμανση, και η έλλειψη βούλησης από την ελληνική πλευρά να ανοίξει τη συνοριακή διέλευση Markova Noga δεν μπορεί να ερμηνευτεί με άλλο τρόπο παρά ως έλλειψη επιθυμίας για επίτευξη στενότερων επαφών. Σύμφωνα με ορισμένους συνομιλητές, «ο στόχος θα επιτευχθεί μόνο όταν πραγματοποιηθούν τα σχέδια που είχαν σφυρηλατήσει κάποια πρώην καθεστώτα στα Βαλκάνια, να συνορεύει η Ελλάδα με τη Σερβία στα βόρεια, δηλαδή να εξαφανιστεί η Μακεδονία»!;
ΕΡΕΥΝΑ ΕΛΙΑΜΕΠ, ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» ΚΑΙ ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ KONRAD ADENAUER
Έξι χρόνια μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, οι σχέσεις ελληνικής και μακεδονικής κοινωνίας όχι μόνο δεν βελτιώθηκαν, αλλά παρέμειναν στα ίδια επίπεδα με πριν την επίτευξη της συμφωνίας.
Για την πλειοψηφία των Ελλήνων το όνομα Μακεδονία για τη γειτονική χώρα, ανεξαρτήτως γεωγραφικής θέσης, εξακολουθεί να είναι απαράδεκτο και συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τον όρο «Σκοπιά» όταν μιλούν για τη χώρα μας.
Αυτή την ευαισθησία ακολουθούν και οι τοπικές ελληνικές αρχές, οι οποίες στο βόρειο τμήμα της χώρας δεν αλλάζουν την οδική σήμανση, και η έλλειψη βούλησης από την ελληνική πλευρά να ανοίξει τη συνοριακή διέλευση Markova Noga δεν μπορεί να ερμηνευτεί με άλλο τρόπο παρά ως έλλειψη επιθυμίας εκ μέρους των πολιτών και των δύο χωρών να δημιουργήσουν στενότερες επαφές.
Μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα
Η καλύτερη επιβεβαίωση τέτοιων καταστάσεων είναι τα αποτελέσματα της πρόσφατης έρευνας κοινής γνώμης που πραγματοποίησε το Ελληνικό Ίδρυμα Εξωτερικής Πολιτικής ΕΛΙΑΜΕΠ, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης «Μακεδονία» και το Ίδρυμα Konrad Adenauer.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα, μόνο το 18% των ερωτηθέντων Ελλήνων είχε θετική γνώμη για τη Μακεδονία, ενώ το 37,5% είχε αρνητική γνώμη για τη χώρα. Τέσσερις στους δέκα Έλληνες (43 τοις εκατό) έχουν ουδέτερη άποψη για τη Μακεδονία.
Επιπλέον, στην ερώτηση «Θα υποστηρίξατε προσωπικά την υποψηφιότητα των παρακάτω χωρών να γίνουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης», το 52,5% απάντησε «όχι» για την πΓΔΜ, το 45 τοις εκατό απάντησε θετικά και το υπόλοιπο 2,5 τοις εκατό αρνήθηκε να απαντήσει.
Σε ό,τι αφορά τη Συμφωνία των Πρεσπών, η έρευνα δείχνει ορατή επιδείνωση των στάσεων. Το ποσοστό των θετικών και κάπως θετικών απόψεων μειώθηκε στο 28,5 τοις εκατό το 2024 από 35,5 τοις εκατό το 2019.
Πιο συγκεκριμένα, στην ερώτηση «Πόσο χρήσιμη ήταν η Συμφωνία των Πρεσπών για την Ελλάδα;», το 38,5 τοις εκατό απάντησε αρνητικά, δηλαδή το 22 τοις εκατό είπε «πολύ επιβλαβές», το 16,5 τοις εκατό είπε «κάπως επιβλαβές» και «ούτε χρήσιμο ούτε επιβλαβές». Ως απάντηση επέλεξαν τρεις στους δέκα ερωτηθέντες, ενώ, από την άλλη πλευρά, το 3% αρνήθηκε να απαντήσει.
Το υπόλοιπο 28,5 τοις εκατό θεωρεί τη Συμφωνία «κάπως χρήσιμη» (19 τοις εκατό) και «πολύ χρήσιμη» (9,5 τοις εκατό).
Η έρευνα διενεργήθηκε από τις 15 έως τις 21 Απριλίου 2024, την περίοδο πριν από τις εκλογές στην ΠΓΔΜ. Στο πλαίσιο της έρευνας επιλέχθηκαν τυχαία 1.165 άτομα.
Η συμφωνία των Πρεσπών δεν άλλαξε τίποτα για τους πολίτες
Κάποιοι από τους πολίτες με τους οποίους μιλήσαμε σχετικά με την αντίληψή τους για το αν έχει αλλάξει η στάση των Ελλήνων απέναντι στους Μακεδόνες, λένε ότι δεν έχουν νιώσει καμία αλλαγή.
– Κάθε χρόνο πηγαίνω διακοπές στην Ελλάδα και δεν νιώθω καμία διαφορά ή κάποια πιο φιλική προσέγγιση απέναντί μας τόσο πριν την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών όσο και μετά. Αν τους πεις από πού είσαι όταν φτάσεις εκεί, αμέσως συνοφρυώνονται σχολιάζοντας «Σκόπια, Σκοπιά», ούτε βόρεια ούτε νότια Μακεδονία. Υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις στους Έλληνες, που δεν σχολιάζουν αν τους αναφέρεις τη Μακεδονία, αλλά τέτοιες είναι σπάνιες. Και στα σύνορα περιμένουμε ξανά με τις ώρες, ακόμα κι όταν είναι εκτός εποχής, όταν δεν υπάρχει πίεση από τουρίστες από άλλες χώρες. Απλώς πηγαίνω, αλλά έχω την εντύπωση ότι δεν είμαστε επιθυμητοί εκεί. Τι να κάνω, έχω ένα μικρό παιδί και είναι το πιο κοντινό μου, οπότε η Ελλάδα είναι η πιο κοντινή μου επιλογή, τουλάχιστον προς το παρόν, παρά το δυσάρεστο συναίσθημα του ανεπιθύμητου καλεσμένου – λέει ο Ντανιέλ Ντιμιτριέφσκι από τα Σκόπια.
Άλλοι συμπολίτες μας μοιράζονται παρόμοιες εμπειρίες, όταν βρέθηκαν σε μια κατάσταση όπου απλά δεν μπορούσαν να πουν από ποια χώρα κατάγονταν.
– Όλα είναι φυσιολογικά μεταξύ μας και των Ελλήνων μέχρι να αναφέρουμε ποιοι είμαστε και τι είμαστε. Θα κάτσουν μαζί μας, θα φάνε και θα πιούν, αλλά αν αναφέρεις τη Μακεδονία, αμέσως φανατικά φωνάζουν «υπάρχει μόνο ελληνική Μακεδονία». Από τη μια το πιο κοντινό πράγμα είναι να πας διακοπές, από την άλλη νιώθεις μια δυσάρεστη αίσθηση ότι δεν μπορείς να πεις ποιος και τι είσαι. Η Συμφωνία των Πρεσπών δεν άλλαξε τίποτα, τουλάχιστον για εμάς τους απλούς πολίτες, τώρα οι Έλληνες είναι ακόμα πιο δυνατοί γιατί τους δώσαμε το όνομα «Μακεδονία», και γίναμε σαν κάποια επαρχία που δεν επιτρέπεται καν να αναφέρουμε το όνομα – λέει ο Ράντε. Μπεγκόφσκι.
Δεν χρειάζονται συμβόλαια και συμφωνίες για την οικοδόμηση καλών σχέσεων, αλλά αμοιβαίος σεβασμός
Κάποιοι από τους αναλυτές, πρώην διπλωμάτες, γνώστες των ελληνομακεδονικών σχέσεων, δεν εκπλήσσονται καθόλου από τα αποτελέσματα της έρευνας του ΕΛΙΑΜΕΠ.
– Είναι να υπογραφούν εκατό ακόμη ασύμμετρες και εις βάρος μας συμφωνίες των Πρεσπών, οι Έλληνες δεν θα ξανανιώσουν τη Μακεδονία ως στενό γείτονα και δεν θα στηρίξουν την ένταξη της στην Ε.Ε. Γι’ αυτούς ο στόχος θα επιτευχθεί μόνο όταν πραγματοποιηθούν τα σχέδια που είχαν σφυρηλατήσει κάποια πρώην καθεστώτα στα Βαλκάνια, ότι η Ελλάδα συνορεύει με τη Σερβία στα βόρεια, δηλαδή η Μακεδονία έχει φύγει. Γι’ αυτό και αντιδρούν πλέον τόσο βίαια σε οποιαδήποτε αναφορά της Μακεδονίας χωρίς το επίθετο, θέλοντας να μας επιβάλλουν στο σπίτι στην οικογένεια ότι πρέπει να την προφέρουμε «βόρεια». Και η ίδια η Συμφωνία των Πρεσπών δεν άλλαξε τίποτα στην αντίληψη των Ελλήνων πολιτών για τη Μακεδονία, αλλά, αντιθέτως, αναλαμβάνουν πλέον να μονοπωλήσουν πλήρως το όνομα Μακεδονία και όλα τα επίθετα που προέρχονται από αυτό το όνομα. Λοιπόν, φανταστείτε στο πρόσφατο συνέδριο της Αθήνας, ο πρώην πρωθυπουργός Ζάεφ δέχθηκε νουθεσία επειδή ανέφερε «Μακεδονικός ουρανός», αν και σύμφωνα με τη συμφωνία μπορεί να το πει αυτό γιατί αναφέρεται ξεκάθαρα σε τι και σε ποια επικράτεια ο όρος «Μακεδονικός/οι» αναφέρεται. Ήταν ένας κλασικός εξευτελισμός για κάποιον που δεν έχει βγάλει από το στόμα του τη λέξη «Βορράς» εδώ και χρόνια από τότε που υπογράφηκε η συμφωνία, και εκεί που πρέπει και όπου δεν πρέπει. Αποτέλεσμα της ταπεινής του στάσης είναι πλέον ότι «βόρεια» πρέπει να είναι παντού. Και μετά από δέκα, 20, 30 χρόνια, οι Έλληνες θα σκέφτονται το ίδιο για τη Μακεδονία – λένε οι αναλυτές.
Σύμφωνα με αυτούς, για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινωνιών δεν χρειάζεται να γίνουν συμφωνίες στις οποίες κάποιος θα αισθάνεται ταπεινωμένος, αλλά να ξεπεραστούν οι προκαταλήψεις μέσω ανοιχτής συνεργασίας και διαλόγου.
– Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι όταν κάτι πιέζεται με τη βία, εις βάρος ενός έθνους, τότε δεν χτίζονται καλές σχέσεις, αλλά η κατάσταση στην καλύτερη περίπτωση παραμένει το status quo ή, σύμφωνα με το χειρότερο σενάριο, χειροτερεύει. Στην περίπτωσή μας, η έρευνα δείχνει ότι μετά από έξι χρόνια αυξάνεται ο αριθμός των Ελλήνων με αρνητικό αίσθημα για τη χώρα. Είναι ένα σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά με αυτή τη ρύθμιση. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει μαγικό ραβδί σαν μια νύχτα για να λυθεί το πρόβλημα που περιπλέχθηκε περαιτέρω από την προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά είναι καλό που το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ λαμβάνει μέτρα, τα οποία θα μπορούσαν τουλάχιστον να γειώσουν τις ελληνικές αρχές για την τελική χρήση του όρος «Βόρειος» στην ελεύθερη ανεπίσημη επικοινωνία. Και για να οικοδομηθεί εμπιστοσύνη μεταξύ δύο κοινωνιών, θα λειτουργούσε πολύ καλύτερα εάν ενισχυθεί η οικονομική, πολιτιστική, επιστημονική, αθλητική και κάθε άλλη συνεργασία που δεν επιβαρύνεται με θέματα ταυτότητας. Όταν όλα αυτά αρχίσουν να λειτουργούν ομαλά, τότε ίσως αλλάξει η αντίληψη των Ελλήνων για τους Μακεδόνες και ίσως μόνο τότε γίνουν λίγο πιο φιλικοί προς τη γειτονική τους χώρα, η οποία δεν συνέβαλε στις κακές σχέσεις με μία μόνο κίνηση – επισημαίνουν συνομιλητές.
Πόσοι είναι οι Μακεδόνες και γιατί τους βάζει η Αθήνα στο λεγόμενο μαύρο σημειωματάριο;».
Στον 21ο αιώνα, η Ελλάδα, το λεγόμενο «λίκνο της δημοκρατίας», εξακολουθεί να εφαρμόζει αντιδημοκρατικές μεθόδους έναντι των Μακεδόνων στους οποίους απαγορεύει την είσοδο στην επικράτειά της. Ο ακριβής αριθμός των Μακεδόνων που έχουν τιμωρηθεί με αυστηρές κυρώσεις δεν είναι γνωστός, αλλά οι υποθέσεις είναι ότι ο αριθμός τους αυξάνεται συνεχώς και υπάρχουν ανακοινώσεις ότι το επόμενο διάστημα θα συνεχιστεί αυτή η πολιτική της Αθήνας.
Πρόσφατα, ο ιστορικός Dimitar Llorovski, στον οποίο η Ελλάδα απαγόρευσε την είσοδο στη χώρα αυτή το 2012, μίλησε δημόσια για αυτό το πρόβλημα. Την πρώτη φορά το μέτρο ήταν πενταετούς διάρκειας, αλλά αυτομάτως παρατάθηκε και ισχύει μέχρι σήμερα. Σε εκείνη τη λίστα υπάρχει και ένας Μακεδόνας δημοσιογράφος, ο οποίος «αδίκησε» την Ελλάδα επειδή έκανε ρεπορτάζ σε ένα χωριό που κατοικούνταν κυρίως από Μακεδόνες. Δεν θέλησε να μιλήσει δημόσια, αλλά στην ερώτησή μας αν είναι ακόμα στη μαύρη λίστα, απάντησε θετικά. Και είναι σε εκείνο το μαύρο σημειωματάριο για περισσότερα από δέκα χρόνια.
Σύμφωνα με τις γνώσεις μας, η Ελλάδα εισήγαγε νέα ποινή για όσους Μακεδόνες όχι μόνο την κυματίζουν αλλά και φωτογραφίζουν με τη σημαία της ΠΓΔΜ από το Kutlesh, οπότε για μια τέτοια ιδιωτική φωτογραφία απαγορεύτηκε σε έναν Μακεδόνα να εισέλθει στην Ελλάδα για πέντε χρόνια. Δεν γνωρίζουμε εάν οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της προηγούμενης κυβέρνησης της ΠΓΔΜ ήταν σε κάποιου είδους συντονισμό για αυτό, αν και δεν αποκλείεται να υπήρξε τέτοια συνεργασία προς «το συμφέρον των σχέσεων καλής γειτονίας και της εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών». .
Παρατήρηση
Η εφημερίδα μας αποφάσισε να αναδημοσιεύσει το άρθρο για να καταλάβουν κάποιοι εντός των συνόρων της Χώρας μας, της Ελλάδας, πως σκέφτονται οι δημοσιογράφοι αλλά και οι πολίτες της γειτονικής Χώρας γύρω από το λεγόμενο Σκοπιανό ζήτημα και στην συμφωνία των Πρεσπών. Φυσικά και σε πολλά σημεία το άρθρο είναι προκλητικό καθώς αποκαλεί την γειτονική Χώρα με άλλο όνομα, εκτός από αυτό του Συνταγματικού της ονόματος. Ο στρουθοκαμηλισμός δεν πρέπει να μας διέπει και για αυτό δημοσιεύουμε αυτούσιο το άρθρο. Άλλωστε η γνώση και η ενημέρωση είναι πολύ σημαντική στις μέρες μας.
