Ένα νέο τοπίο διαμορφώνεται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση με την επικείμενη ψήφιση του Ενιαίου Κώδικα από το Υπουργείο Εσωτερικών. Οι σαρωτικές αλλαγές που προωθούνται, όπως η εκλογή δημάρχων και περιφερειαρχών από τον πρώτο γύρο και η κατάργηση των Δημοτικών Ενοτήτων, αναμένεται να επιφέρουν σημαντικές ανακατατάξεις στον τρόπο λειτουργίας των Δήμων και των Περιφερειών, συμπεριλαμβανομένου και του νομού Πέλλας. Ενώ ο αρμόδιος Υπουργός Θοδωρής Λιβάνιος παρουσιάζει το νομοθέτημα ως ένα «σύγχρονο εργαλείο» για την αναβάθμιση της αυτοδιοίκησης, οι αντιδράσεις και οι επιφυλάξεις σχετικά με την αντιμετώπιση χρόνιων προβλημάτων παραμένουν έντονες και στην τοπική κοινωνία της Πέλλας.
Κατά τη διάρκεια της κοινής συνεδρίασης των Διοικητικών Συμβουλίων της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) και της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝΠΕ), ο Υπουργός Εσωτερικών κατέθεσε ένα εκτενές υπόμνημα, περιγράφοντας τις ριζικές αλλαγές που θα επιφέρει ο νέος Κώδικας. Στόχος του νομοθετήματος, όπως τονίστηκε, είναι η δημιουργία ενός πιο ευέλικτου και διαφανούς συστήματος αυτοδιοίκησης, με σαφείς αρμοδιότητες και αυξημένη λογοδοσία. Η έμφαση στην ενίσχυση των εσόδων και των κοινωνικών πολιτικών σε τοπικό επίπεδο αποτελεί έναν ακόμη πυλώνα της μεταρρύθμισης, η οποία η κυβέρνηση επιδιώκει να ψηφιστεί πριν από το καλοκαίρι.
Οι Επιπτώσεις των Ριζικών Αλλαγών στους Δήμους της Πέλλας
Οι αλλαγές που εισάγει ο νέος Κώδικας αναμένεται να έχουν ποικίλες επιπτώσεις στους τέσσερις Δήμους του νομού Πέλλας: την Έδεσσα, την Αλμωπία, τη Σκύδρα και την Πέλλα.
Εκλογή από τον Πρώτο Γύρο: Η κατάργηση του δεύτερου γύρου στην εκλογή Δημάρχων και Περιφερειαρχών αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές αλλαγές. Στον νομό Πέλλας, όπου συχνά οι εκλογικές αναμετρήσεις κρίνονται στον δεύτερο γύρο με τη δημιουργία συμμαχιών, η νέα ρύθμιση θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαφορετικά εκλογικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, σε Δήμους όπως η Έδεσσα, όπου η πολιτική σκηνή είναι συχνά πολυδιάσπαρτη, η εκλογή από τον πρώτο γύρο θα απαιτήσει από τους υποψηφίους να συγκεντρώσουν ένα μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων από την αρχή, ενδεχομένως αναγκάζοντάς τους να αναζητήσουν ευρύτερες λαϊκές στηρίξεις και να διαμορφώσουν πλατφόρμες που απευθύνονται σε ένα ευρύτερο φάσμα ψηφοφόρων. Αντίστοιχα, στην Αλμωπία, όπου η δυναμική των τοπικών παρατάξεων είναι ισχυρή, η αλλαγή αυτή θα μπορούσε να ενισχύσει την κυριαρχία μιας παράταξης από τον πρώτο γύρο, εφόσον καταφέρει να συσπειρώσει ένα σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματος.
Κατάργηση Δημοτικών Ενοτήτων: Η κατάργηση των Δημοτικών Ενοτήτων και η μετατροπή των Δήμων σε ενιαίες εκλογικές περιφέρειες είναι μια αλλαγή που θα επηρεάσει άμεσα την εκπροσώπηση των τοπικών κοινοτήτων στα δημοτικά συμβούλια. Στον νομό Πέλλας, όπου υπάρχουν πολλές μικρότερες κοινότητες που αποτελούσαν ξεχωριστές δημοτικές ενότητες (π.χ., στην περίπτωση του Δήμου Πέλλας οι πρώην Δήμοι Γιαννιτσών, Κρύας Βρύσης, Κύρρου, Μεγάλου Αλεξάνδρου και Πέλλας), η νέα ρύθμιση εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη διατήρηση της φωνής και των συμφερόντων αυτών των κοινοτήτων στο ενιαίο δημοτικό συμβούλιο. Για παράδειγμα, οι κάτοικοι των μικρότερων χωριών που αποτελούσαν την πρώην Δημοτική Ενότητα Κρύας Βρύσης ενδέχεται να αισθανθούν λιγότερο εκπροσωπημένοι σε ένα ενιαίο δημοτικό συμβούλιο όπου η πλειοψηφία των συμβούλων προέρχεται από τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα των Γιαννιτσών. Αντίστοιχες ανησυχίες μπορεί να υπάρξουν και στον Δήμο Αλμωπίας για τις μικρότερες κοινότητες που συναποτελούν τον Δήμο.
Ενίσχυση της Πλειοψηφίας: Η πρόβλεψη για απόλυτη πλειοψηφία 3/5 των εδρών στον εκλεγέντα Δήμαρχο ή Περιφερειάρχη στοχεύει στην εξασφάλιση σταθερότητας και στην αποφυγή ακυβερνησίας. Για τους Δήμους της Πέλλας, αυτό σημαίνει ότι ο Δήμαρχος που θα εκλεγεί θα έχει ισχυρή πλειοψηφία για να προωθήσει τις πολιτικές του και να λάβει αποφάσεις χωρίς να εξαρτάται από συνεχείς διαπραγματεύσεις με άλλες παρατάξεις. Ωστόσο, υπάρχει και ο κίνδυνος η ισχυρή πλειοψηφία να οδηγήσει σε μειωμένη αντιπροσώπευση των μειοψηφιών και σε λιγότερο πλουραλιστικές αποφάσεις.
Ηλεκτρονική Ψηφοφορία και Ψήφος Χωρίς Σταυρό: Η εισαγωγή της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, εφόσον υλοποιηθεί, θα μπορούσε να αυξήσει τη συμμετοχή των πολιτών, ειδικά των νεότερων γενιών και όσων αντιμετωπίζουν δυσκολίες μετακίνησης. Η δυνατότητα εκλογής συμβούλων χωρίς σταυρό προτίμησης δίνει μεγαλύτερη ευελιξία στους συνδυασμούς στη διαμόρφωση των ψηφοδελτίων τους, αλλά ενδέχεται να μειώσει την άμεση σύνδεση των εκλεγμένων συμβούλων με συγκεκριμένες τοπικές κοινότητες ή ομάδες ψηφοφόρων.
Απλοποίηση και Ανασχεδιασμός: Οι προβλέψεις για απλοποίηση των ελέγχων και ανασχεδιασμό των κανόνων για τις εκλογικές δαπάνες είναι θετικές, καθώς στοχεύουν στη μείωση της γραφειοκρατίας και στην ενίσχυση της διαφάνειας. Για τους υποψηφίους και τους συνδυασμούς στην Πέλλα, η απλοποίηση των διαδικασιών και η σαφήνεια στους κανόνες της προεκλογικής εκστρατείας θα μπορούσαν να διευκολύνουν τη συμμετοχή και να δημιουργήσουν ένα πιο ισότιμο περιβάλλον.
Επανακαθορισμός Χαρακτηριστικών Δήμων: Ο επανακαθορισμός των χαρακτηριστικών των Δήμων (ορεινοί, ημιορεινοί, αγροτικοί κ.λπ.) θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κατανομή των κρατικών πόρων και στην άσκηση στοχευμένων πολιτικών για την αντιμετώπιση των ιδιαίτερων αναγκών κάθε περιοχής. Για τον νομό Πέλλας, όπου συνυπάρχουν αγροτικές περιοχές, ημιορεινοί οικισμοί και αστικά κέντρα, ο ακριβής χαρακτηρισμός των Δήμων θα είναι κρίσιμος για την εξασφάλιση της κατάλληλης χρηματοδότησης και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Για παράδειγμα, ο Δήμος Αλμωπίας, με τον έντονο αγροτικό του χαρακτήρα και τις ορεινές περιοχές, θα μπορούσε να επωφεληθεί από ειδικές κατηγοριοποιήσεις που λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητές του.
Οι Αντιδράσεις και οι Επιφυλάξεις στην Πέλλα
Παρά τις προσδοκίες για εκσυγχρονισμό της αυτοδιοίκησης, οι αντιδράσεις και οι επιφυλάξεις σχετικά με τον νέο Κώδικα δεν λείπουν και στην τοπική κοινωνία της Πέλλας. Οι εκπρόσωποι των τοπικών αρχών και οι πολίτες εκφράζουν ανησυχίες για ζητήματα που θεωρούνται κρίσιμα για την εύρυθμη λειτουργία των Δήμων και την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
Ένα από τα κύρια ζητήματα που αναδεικνύονται είναι η υποχρηματοδότηση των Δήμων από το Κεντρικό Κράτος. Οι Δήμοι της Πέλλας, όπως και πολλοί άλλοι στην Ελλάδα, αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες που περιορίζουν την ικανότητά τους να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες των πολιτών και να υλοποιήσουν αναπτυξιακά έργα. Παρά τις αλλαγές στον εκλογικό σύστημα και τη λειτουργία των συμβουλίων, εάν δεν υπάρξει ουσιαστική αύξηση των οικονομικών πόρων, οι Δήμοι θα συνεχίσουν να δυσκολεύονται να ασκήσουν αποτελεσματικά τις αρμοδιότητές τους. Για παράδειγμα, η συντήρηση του οδικού δικτύου, η διαχείριση των απορριμμάτων, η λειτουργία των σχολικών μονάδων και η παροχή κοινωνικών υπηρεσιών απαιτούν σημαντικούς πόρους που συχνά δεν επαρκούν.
Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα είναι η υποστελέχωση των δημοτικών υπηρεσιών. Πολλοί Δήμοι στην Πέλλα αντιμετωπίζουν έλλειψη προσωπικού σε κρίσιμους τομείς, γεγονός που οδηγεί σε καθυστερήσεις στην εξυπηρέτηση των πολιτών και στην αδυναμία υλοποίησης σημαντικών έργων. Ο νέος Κώδικας, παρότι επικεντρώνεται σε εκλογικά και λειτουργικά ζητήματα, δεν φαίνεται να προσφέρει άμεσες λύσεις στο πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού, το οποίο αποτελεί ένα σοβαρό εμπόδιο για την αποτελεσματική λειτουργία της αυτοδιοίκησης. Για παράδειγμα, η έλλειψη μηχανικών και τεχνικού προσωπικού μπορεί να καθυστερήσει την υλοποίηση έργων υποδομής, ενώ η έλλειψη διοικητικών υπαλλήλων μπορεί να επιβραδύνει τις διαδικασίες και να ταλαιπωρήσει τους πολίτες.
Επιπλέον, το ζήτημα της αλληλοεπικάλυψης αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων φορέων του Κράτους παραμένει ένα άλυτο πρόβλημα που δυσχεραίνει την καθημερινότητα των Δήμων και των πολιτών. Συχνά, οι Δήμοι της Πέλλας βρίσκονται αντιμέτωποι με γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και αναζητούν αρμοδιότητες μεταξύ διαφορετικών κρατικών υπηρεσιών, γεγονός που καθυστερεί την επίλυση προβλημάτων και δημιουργεί σύγχυση στους πολίτες. Ο νέος Κώδικας, παρότι φιλοδοξεί να ξεκαθαρίσει τις αρμοδιότητες, δεν είναι σαφές εάν θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά αυτό το διαχρονικό πρόβλημα.
Οι αντιδράσεις σε τοπικό επίπεδο αντικατοπτρίζουν τις γενικότερες επιφυλάξεις που εκφράζονται από την ΚΕΔΕ. Ενώ η κωδικοποίηση της νομοθεσίας και η προσπάθεια για εκσυγχρονισμό είναι ευπρόσδεκτες, υπάρχει η ανησυχία ότι οι αλλαγές εστιάζουν κυρίως σε εκλογικά και διαδικαστικά ζητήματα, αφήνοντας άλυτα τα βαθύτερα διαρθρωτικά προβλήματα που ταλανίζουν την αυτοδιοίκηση.
Προσδοκίες και Προκλήσεις για την Αυτοδιοίκηση στην Πέλλα
Ο νέος Ενιαίος Κώδικας Αυτοδιοίκησης φέρνει μια νέα εποχή για τους Δήμους της Πέλλας. Η απλοποίηση των εκλογικών διαδικασιών και η ενίσχυση της σταθερότητας στη διοίκηση αποτελούν δυνητικά θετικές εξελίξεις. Ωστόσο, η επιτυχία της μεταρρύθμισης θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τα χρόνια προβλήματα της υποχρηματοδότησης, της υποστελέχωσης και της αλληλοεπικάλυψης αρμοδιοτήτων.
Για τους Δήμους της Έδεσσας, της Αλμωπίας, της Σκύδρας και της Πέλλας, η εφαρμογή του νέου Κώδικα θα απαιτήσει προσαρμογή στις νέες εκλογικές διαδικασίες και στην αναδιαμόρφωση των δημοτικών συμβουλίων. Η διατήρηση της εκπροσώπησης των μικρότερων κοινοτήτων και η εξασφάλιση της συμμετοχής όλων των πολιτών στη λήψη αποφάσεων θα είναι κρίσιμα στοιχεία για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.
Η καθημερινή εφημερίδα ΝΕΑ ΤΗΣ ΠΕΛΛΑΣ θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις σχετικά με τον νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης και τις επιπτώσεις του στους Δήμους του νομού. Η ανάδειξη των προβληματισμών της τοπικής κοινωνίας και η καταγραφή των αλλαγών που θα επιφέρει το νέο νομοθετικό πλαίσιο αποτελούν προτεραιότητα για την εφημερίδα, με στόχο την έγκυρη και αντικειμενική ενημέρωση των αναγνωστών. Η επόμενη περίοδος θα είναι κρίσιμη για την αυτοδιοίκηση στην Πέλλα, καθώς θα κληθεί να προσαρμοστεί στις νέες ρυθμίσεις και να συνεχίσει να εργάζεται για την ανάπτυξη και την ευημερία της περιοχής, παρά τις όποιες προκλήσεις.
