Η συζήτηση στη Βουλή για το σχέδιο νόμου που στοχεύει στην ενίσχυση της δημοσιότητας και της διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο έχει αναδείξει ένα πολύπλοκο και πολωμένο τοπίο. Ενώ η κυβέρνηση προβάλλει το νομοσχέδιο ως ένα αναγκαίο βήμα προς τη λογοδοσία και την ορθολογική κατανομή των κρατικών πόρων, η αντιπολίτευση κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την ελευθερία του Τύπου, ιδιαίτερα για τα μικρότερα και περιφερειακά μέσα. Η καρδιά της αντιπαράθεσης χτυπά γύρω από την ισορροπία μεταξύ της ρύθμισης και της αυτονομίας, με τον περιφερειακό Τύπο να βρίσκεται στο επίκεντρο των ανησυχιών και των εξαγγελιών.

Η Κυβερνητική Ατζέντα: Κανόνες, Διαφάνεια και η Μεγάλη Δέσμευση για τον Περιφερειακό Τύπο

Από την πλευρά της κυβέρνησης, η εισηγήτρια της Νέας Δημοκρατίας, Σοφία Βούλτεψη, έθεσε τον τόνο, υπογραμμίζοντας ότι το νομοσχέδιο αποσκοπεί στην “περαιτέρω ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας, ώστε να είναι βέβαιο πως ούτε ένα ευρώ από κρατική ενίσχυση – διαφήμιση, δεν θα πηγαίνει σε Μέσα που δεν πληρούν τις ελάχιστες προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος”. Η κ. Βούλτεψη τόνισε την ευρεία διαβούλευση που προηγήθηκε με τις ενώσεις ιδιοκτητών και δημοσιογράφων, υποστηρίζοντας ότι η πλειονότητα συμφωνεί με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις.

Βασικός πυλώνας της κυβερνητικής πολιτικής στον Τύπο είναι η σύσταση των Μητρώων έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου. Αυτά, σύμφωνα με την κ. Βούλτεψη, έβαλαν κανόνες σε ένα “αρρύθμιστο και προβληματικό” πεδίο. Οι τωρινές διατάξεις έρχονται να βελτιώσουν αυτό το πλαίσιο με συγκεκριμένες αλλαγές:

• Αυστηροποίηση της Απόδειξης Λειτουργίας: Θα γίνουν πιο αυστηροί οι κανόνες για την απόδειξη της πραγματικής λειτουργίας και κυκλοφορίας του έντυπου Τύπου, με στόχο την καταπολέμηση των “εφημερίδων-φαντασμάτων” ή των μέσων που δεν έχουν πραγματική παρουσία.
• Υποχρέωση Οργανωμένου Γραφείου: Οι επιχειρήσεις Τύπου καλούνται να τηρούν οργανωμένο γραφείο, ενισχύοντας τη θεσμική τους υπόσταση και την επαγγελματική τους λειτουργία.
• Παραστατικά Εκτύπωσης και ΚΥΑ Προδιαγραφών: Καθιερώνεται η υποχρέωση προσκόμισης παραστατικών εκτύπωσης και προστίθεται εξουσιοδοτική διάταξη για την έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) που θα καθορίζει τις τεχνικές προδιαγραφές και τις μεθόδους εκτύπωσης των εντύπων. Αυτό αποσκοπεί στον έλεγχο της πραγματικής κυκλοφορίας και της ποιότητας του εντύπου.
• Διασφάλιση Θέσεων Εργασίας: Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει διατάξεις για τη διασφάλιση και κατοχύρωση των θέσεων εργασίας, τόσο για τους δημοσιογράφους όσο και για το διοικητικό προσωπικό, ένα σημείο που αφορά άμεσα τους εργαζομένους του κλάδου.
• Υποχρεωτικότητα Ενυπόγραφης Δημοσιογραφίας και Πηγών: Εισάγεται η υποχρέωση των ΜΜΕ να περιέχουν ενυπόγραφα άρθρα των δημοσιογράφων τους. Αυτό, όπως εξήγησε η κ. Βούλτεψη, “κατοχυρώνει την εργασιακή σχέση και βοηθά και στην προάσπιση των πνευματικών δικαιωμάτων, παρεμποδίζοντας τη λογοκλοπή”. Παράλληλα, γίνεται υποχρεωτική η αναφορά στην πηγή όταν αναδημοσιεύονται άρθρα από άλλα μέσα, ώστε να μπορεί “ο θιγόμενος και το πειθαρχικό δημοσιογραφικό όργανο να εντοπίζει από που ξεκίνησε ένα κακόβουλο δημοσίευμα και που μπόρεσε να φτάσει”. Αυτό το μέτρο αποσκοπεί στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και στην ενίσχυση της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
• Ενίσχυση Ελέγχων και Μείωση Γραφειοκρατίας: Το νομοσχέδιο προβλέπει ενίσχυση των δειγματοληπτικών ελέγχων, ενώ παράλληλα επιδιώκει να ελαφρύνει το γραφειοκρατικό και διοικητικό βάρος για τους εκδότες εντύπων.
• Γνωστοποίηση Μεταβολών και Ν. 3548/2007: Η υποχρέωση γνωστοποίησης μεταβολών στα δηλωθέντα στοιχεία κρίνεται σημαντική για τη συνέχεια στην έκδοση των εντύπων. Αναφέρθηκαν επίσης στοχευμένες παρεμβάσεις στον Ν. 3548/2007 για τον περιφερειακό Τύπο, οι οποίες “καθιστούν πιο λειτουργική τη συμμόρφωση των εντύπων στις προβλέψεις του”.

Η Μεγάλη Εξαγγελία: Μόνιμες οι Υποχρεωτικές Δημοσιεύσεις στον Περιφερειακό Τύπο

Το πλέον κρίσιμο σημείο για τον περιφερειακό Τύπο ήρθε από τον Υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, Παύλο Μαρινάκη. Ο κ. Μαρινάκης προέβη σε μια σημαντική ανακοίνωση που αλλάζει το τοπίο για τα περιφερειακά μέσα: η κυβέρνηση αποφάσισε να προσδώσει μόνιμο χαρακτήρα στην υποχρεωτικότητα των κρατικών δημοσιεύσεων (διακηρύξεων, προκηρύξεων κ.α.) στον περιφερειακό Τύπο.

Ο κ. Μαρινάκης εξήγησε το ιστορικό του ζητήματος: η υποχρεωτικότητα είχε καταργηθεί το 2016, διατηρήθηκε όμως με αλλεπάλληλες παρατάσεις, με την τελευταία να λήγει στα τέλη του 2025. Τόνισε ότι “καθώς λοιπόν, το καθεστώς της υποχρεωτικότητας της δημοσιεύσεων των διακηρύξεων δεν είναι μόνιμο, δεν ήταν και δεν είναι δυνατόν να στηριχθεί μια ριζική νομοθετική παρέμβαση στο Ν. 3548/2007, αν προηγουμένως δεν επιλύονταν οριστικά αυτή η εκκρεμότητα”. Με άλλα λόγια, χωρίς τη διασφάλιση των δημοσιεύσεων, οι οποίες αποτελούν βασικό προαπαιτούμενο της βιωσιμότητας πολλών περιφερειακών εντύπων, οποιαδήποτε άλλη θεσμική παρέμβαση θα ήταν “άνευ αντικειμένου εφαρμογής”.

Η σχετική διάταξη, όπως ανακοίνωσε ο κ. Μαρινάκης, έχει ήδη συμφωνηθεί με το Υπουργείο Ανάπτυξης και τον Υπουργό Τάκη Θεοδωρικάκο και αναμένεται να έρθει στη Βουλή τις επόμενες εβδομάδες, σε δικό του νομοσχέδιο (του Υπουργείου Ανάπτυξης). Αυτή η απόφαση, παρά τα σχόλια στη δημόσια διαβούλευση που ζητούσαν την κατάργηση της υποχρεωτικής δημοσίευσης, αποτελεί “μια πολιτική επιλογή έμπρακτης στήριξης του έντυπου περιφερειακού τύπου και ενίσχυσης της βιωσιμότητάς του”.

Επιπλέον, ο κ. Μαρινάκης δεσμεύτηκε ότι μετά την ψήφιση αυτής της ρύθμισης, θα ξεκινήσει η προετοιμασία μιας συνολικής τροποποίησης του ν. 3548/2007, λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις των ενώσεων και ανοίγοντας ουσιαστική διαβούλευση. Στη δευτερολογία του, ο Υφυπουργός διευκρίνισε ότι οι αλλαγές στον ν. 3548/2007, συμπεριλαμβανομένων του αριθμού πώλησης των φύλλων, των τρόπων κατανομής των κρατικών δημοσιεύσεων, του τρόπου τιμολόγησης και του χρόνου εξόφλησής τους, θα ενσωματωθούν ιδανικά στο πρώτο από τα τρία επόμενα νομοσχέδια που θα ψηφιστούν μέχρι το 2025, και συγκεκριμένα σε αυτό που θα αφορά τη δημόσια τηλεόραση.

Τέλος, ο κ. Μαρινάκης ανέφερε ότι τα Μητρώα διασφαλίζουν την ορθή κατανομή των κρατικών ενισχύσεων (“περίπου 70 εκατομμύρια τα τελευταία χρόνια”) με αντικειμενικά κριτήρια, όπως η επιστροφή του κόστους του χαρτιού και το 2% του τζίρου για το ΕΔΟΕΑΠ. Υπογράμμισε ότι “αυτοί οι οποίοι είναι στα μητρώα, είναι αυτοί οι οποίοι δικαιούνται να πάρουν τα λεφτά των Ελλήνων φορολογουμένων”, τονίζοντας ότι “δεν είμαστε τιμωρητικοί, όταν 20% δεν είναι στο μητρώο. Αλλά το ότι υπάρχει και ένα 20% που δεν είναι στο μητρώο – που δεν είναι κάτι που μας χαροποιεί – δείχνει ότι και οι έλεγχοι μας δεν είναι για τα μάτια του κόσμου. Είναι ουσιαστικοί έλεγχοι και είναι έλεγχοι υπηρεσιακών παραγόντων”.

Η Σφοδρή Αντίδραση της Αντιπολίτευσης: “Ασφυξία” και “Έλεγχος”

Η αντιπολίτευση, παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις, εξέφρασε έντονες αντιρρήσεις, εστιάζοντας στις επιπτώσεις του νομοσχεδίου στην ελευθερία του Τύπου και, ειδικότερα, στον περιφερειακό Τύπο.

Ο Δημήτρης Μπιάγκης (ΠΑΣΟΚ) ήταν ξεκάθαρος: “η δημοκρατία δεν υπάρχει χωρίς ελεύθερο και ανεξάρτητο Τύπο, χωρίς εγγυήσεις διαφάνειας, χωρίς θεσμούς που προστατεύουν, αλλά δεν ελέγχουν την πληροφόρηση”. Κατηγόρησε το νομοσχέδιο ότι “δεν θεσπίζει ουσιαστικά και διαφανή κριτήρια, για την κατανομή της κρατικής διαφήμισης, δεν κατοχυρώνει την ανεξαρτησία των εποπτικών μηχανισμών και των επιτροπών ελέγχου, δεν ενσωματώνει τις παρατηρήσεις των επαγγελματικών φορέων ούτε αξιοποιεί τον πλούτο των σχολίων που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της διαβούλευσης, δεν ενισχύει τα περιφερειακά και τοπικά μέσα ενημέρωσης που συνιστούν τον πυρήνα της εγγύτερης κοινωνικά προσανατολισμένης ενημέρωσης”. Για τον περιφερειακό Τύπο, ο κ. Μπιάγκης προειδοποίησε ότι οι διατάξεις για την εγγραφή στα Μητρώα διαμορφώνουν ένα “γραφειοκρατικό σύστημα με αυξημένες υποχρεώσεις που θα αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο για μικρά τοπικά και ανεξάρτητα μέσα”. Επίσης, η απαίτηση για έντυπα με πολυσέλιδες προδιαγραφές, ημερήσια κυκλοφορία ή μηχανογραφικές υποδομές μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά για μικρά ή νεοφυή μέσα.

Η Πόπη Τσαπανίδου (ΣΥΡΙΖΑ) μίλησε για “δραματική υποβάθμιση της χώρας στους δείκτες της ελευθερίας του Τύπου” και κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι “εισάγει έναν ακόμη μηχανισμό γραφειοκρατικής ασφυξίας και επιλεκτικού αποκλεισμού, κυρίως των περιφερειακών και ανεξάρτητων φωνών, με στόχο τη συγκέντρωση της πληροφορίας και τον έλεγχο της δημόσιας σφαίρας”. Ειδικότερα για τον περιφερειακό Τύπο, η κ. Τσαπανίδου χαρακτήρισε το νομοσχέδιο “ευθεία επίθεση” και προειδοποίησε ότι “δημιουργείται ένα πλαίσιο ασφυκτικό, ιδίως για τις μικρές επιχειρήσεις, που θα εξωθηθούν εκτός των μητρώων και άρα εκτός ενίσχυσης, εκτός κρατικής διαφήμισης και θα στραγκαλιστούν”. Επίσης, η ανάληψη από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης της αποκλειστικής αρμοδιότητας να εγγράφει, να διαγράφει, να εποπτεύει και να διενεργεί ελέγχους, μετατρέπει το Υπουργείο σε “κλειδοκράτορα”.

Ο Ιωάννης Δελής (ΚΚΕ) θεώρησε ότι τα Μητρώα, συμπεριλαμβανομένου του υπομητρώου Περιφερειακού και Τοπικού Τύπου, αποτελούν “ένα ακόμη ισχυρό εργαλείο πολύμορφων πιέσεων, οικονομικών, πολιτικών και άλλων, στο χώρο του Τύπου”. Κατά την άποψή του, “αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο για τα μικρά τοπικά, έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, παρά τα όσα ισχυρίζεται αυτή η κυβέρνηση ότι δήθεν τα στηρίζει και τα ενισχύει, με το νομοσχέδιο αυτό. Αυτό που σίγουρα ενισχύεται, με το νομοσχέδιο, είναι η τάση συγκέντρωσης στον επιχειρηματικό κλάδο του Τύπου”.

Ο Βασίλης Γραμμένος (Ελληνική Λύση) χαρακτήρισε τη στρατηγική της κυβέρνησης “αποσπασματική, εμβαλωματική πολιτική” και υπογράμμισε ότι η διαδικασία εγγραφής στα Μητρώα ήταν ήδη δύσκολη, γραφειοκρατική, γεμάτη ασάφειες και απαιτήσεις, με αποτέλεσμα “ελάχιστες επιχειρήσεις κατάφεραν να ενταχθούν σε αυτά”.

Η Φωνή των Φορέων: Αιτήματα, Αντιπαλότητες και ο “Ταρζάν” της Ενημέρωσης

Οι τοποθετήσεις των φορέων στην επιτροπή έφεραν στο φως τις πρακτικές προκλήσεις και τις αντιπαλότητες που διαμορφώνουν το τοπίο του περιφερειακού Τύπου.

Ο Γρηγόρης Τριανταφυλλόπουλος, πρόεδρος της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερήσιων Επαρχιακών Εφημερίδων, χαιρέτησε την απόφαση της κυβέρνησης να νομιμοποιηθούν οι υποχρεωτικές δημοσιεύσεις, χαρακτηρίζοντας την “ξεχωριστή μέρα για τον κλάδο μας, καθώς το μεγαλύτερο πρόβλημα που τον ταλάνιζε τα τελευταία δέκα χρόνια οδεύει προς οριστική λύση”. Εξέφρασε την απόλυτη δικαίωση της πάγιας θέσης της Ένωσης από το 2016 για τη διατήρηση των υποχρεωτικών δημοσιεύσεων χωρίς ημερομηνίες λήξης.

Ωστόσο, ο κ. Τριανταφυλλόπουλος τόνισε και την ανάγκη η πολιτεία να θεσμοθετήσει την τήρηση του 30% υπέρ του περιφερειακού Τύπου στην Κρατική διαφήμιση, ένα χρόνιο αίτημα του κλάδου που αφορά την οικονομική βιωσιμότητα. Στην ομιλία του, ο κ. Τριανταφυλλόπουλος χρησιμοποίησε μια χαρακτηριστική παρομοίωση: “οι 94 καθημερινές περιφερειακές εφημερίδας είναι ο ταρζάν της ενημέρωσης και όχι η μαϊμού“. Αυτή η φράση αποτυπώνει την αίσθηση αυτοπεποίθησης και τη σημασία που αποδίδουν τα περιφερειακά μέσα στον ρόλο τους, υποδηλώνοντας ταυτόχρονα την ανάγκη προστασίας τους από την “μαϊμού” – πιθανώς αναφερόμενος σε πρακτικές που υπονομεύουν την αυθεντικότητα και την αξιοπιστία.

Επιπλέον, ο κ. Τριανταφυλλόπουλος αποκάλυψε την ύπαρξη αντιπαλότητας ανάμεσα στον Πρόεδρο του ΣΗΠΕ (Σύνδεσμος Ημερήσιων Περιφερειακών Εφημερίδων) και στον εκδότη κ. Τόλη στη Λάρισα, η οποία έχει φτάσει στα δικαστήρια. Ο ίδιος εξέφρασε την ανησυχία του, λέγοντας ότι “δεν γίνεται να νομοθετεί η Κυβέρνηση ασφυκτικούς ελέγχους για την κόντρα που υπάρχει στην Λάρισα όπου εκδότες έχουν φτάσει στα δικαστήρια”. Αυτό το περιστατικό αναδεικνύει τις εσωτερικές τριβές και τις δικαστικές διαμάχες που μπορούν να επηρεάσουν τον κλάδο, υπογραμμίζοντας την ανάγκη ο περιφερειακός Τύπος να προστατευτεί από τέτοιες καταστάσεις, καθώς υπονομεύουν την ενότητα και την αποτελεσματικότητά του.

Τέλος, η αναφορά σε άρθρο του δημοσιογράφου Χρήστου Δημητριάδη (Γενικού Γραμματέα της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερήσιων Επαρχιακών Εφημερίδων και διευθυντή Σύνταξης της εφημερίδας ΝΕΑ ΤΗΣ ΠΕΛΛΑΣ), ο οποίος επιχειρηματολόγησε υπέρ της νομιμοποίησης των υποχρεωτικών δημοσιεύσεων, δείχνει την ενδοκλαδική στήριξη προς αυτή την κατεύθυνση και την ενεργό συμμετοχή των επαγγελματιών στη διαμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου.

Η “Μαύρη” Εικόνα της Ελευθεροτυπίας: Διεθνείς Δείκτες και Αντιφάσεις

Ένα από τα πιο ανησυχητικά στοιχεία που προκύπτουν από τη συζήτηση είναι η δραματική υποβάθμιση της Ελλάδας στους διεθνείς δείκτες ελευθερίας του Τύπου. Αυτό το σημείο τονίζεται επανειλημμένα από την αντιπολίτευση:

• Ο Δημήτρης Μπιάγκης (ΠΑΣΟΚ) αναφέρει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση της Ευρώπης σε ό,τι αφορά την ελευθερία του Τύπου, σύμφωνα με διεθνείς δείκτες, και έχει υποστεί διεθνή κριτική για περιστατικά ελέγχου, χειραγώγησης ή στοχοποίησης δημοσιογράφων.
• Η Πόπη Τσαπανίδου (ΣΥΡΙΖΑ) επικαλείται την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το κράτος δικαίου, η οποία αναδεικνύει την Ελλάδα ως “χαρακτηριστικό παράδειγμα οπισθοδρόμησης, εντός της ΕΕ, σε ό,τι έχει να κάνει με την ελευθερία του Τύπου”.
• Η Ελένη Καραγεωργοπούλου (Πλεύση Ελευθερίας) υπογραμμίζει τη θέση της Ελλάδας στον πυθμένα των κατατάξεων, μαζί με τη Μάλτα και την Ουγγαρία, επικαλούμενη την έκθεση της διεθνούς οργάνωσης Human Rights Watch. Μάλιστα, κάνει λόγο για “κόλαφο” την έκθεση αυτή, σημειώνοντας ότι η χώρα έχει κατρακυλήσει στην 108η θέση στον κόσμο, δίπλα σε ολοκληρωτικά καθεστώτα της Αφρικής.

Αυτές οι αναφορές, σε συνδυασμό με την απορία της κ. Καραγεωργοπούλου για την “πληθώρα ΜΜΕ” και τη “μονοδιάστατη πληροφόρηση” στην Ελλάδα, δημιουργούν ένα ισχυρό αντίλογο στις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις περί ενίσχυσης της διαφάνειας και εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για την πραγματική κατάσταση της ελευθεροτυπίας και της πολυφωνίας στη χώρα.

Η “Λίστα Πέτσα” και η Διαμάχη για την Ακρόαση Φορέων

Ο Δημήτρης Τζανακόπουλος (Νέα Αριστερά) φέρνει στο προσκήνιο ένα συγκεκριμένο παράδειγμα έλλειψης διαφάνειας: τη “Λίστα Πέτσα”. Αναρωτιέται πώς αποφασίστηκαν οι κατανομές της λίστας αυτής την περίοδο της πανδημίας και με ποιο κριτήριο κατανεμήθηκαν τα ποσά. Επίσης, επιμένει ότι και σήμερα δεν υπάρχει καμία διαφάνεια στην κατανομή των ενισχύσεων και των κρατικών διαφημίσεων. Αυτή η αναφορά υποδηλώνει μια διάχυτη δυσπιστία προς τους τρόπους κατανομής των κρατικών πόρων στα ΜΜΕ.

Επιπλέον, η ένταση που δημιουργήθηκε στην ακρόαση φορέων με την καταγγελία της Ελένης Καραγεωργοπούλου (Πλεύση Ελευθερίας) για τον αποκλεισμό της Human Rights Watch από την αυριανή συνεδρίαση, παρά το αίτημα του κόμματός της, αναδεικνύει την ευαισθησία γύρω από την επιλογή των καλούμενων φορέων και την αμφισβήτηση της ανεξαρτησίας των μη κυβερνητικών οργανώσεων. Η απάντηση της Σοφίας Βούλτεψη, ότι θα κληθούν “εκπρόσωποι των δημοσιογράφων της Ελλάδας, των Σωματείων τους των εκλεγμένων” και όχι “άγνωστες ΜΚΟ”, υποδηλώνει μια διάκριση μεταξύ “εγχώριων” και “ξένων” φορέων και μια άρνηση να συζητηθούν γενικά ζητήματα ελευθερίας του Τύπου, πέραν των συγκεκριμένων διατάξεων του νομοσχεδίου.

Συμπεράσματα: Ένα Νομοθέτημα σε Σταυροδρόμι

Το σχέδιο νόμου για τον Τύπο βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Ενώ η κυβέρνηση επιχειρεί να εκσυγχρονίσει το πλαίσιο λειτουργίας, να ενισχύσει τη διαφάνεια και να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα, ιδίως του περιφερειακού Τύπου, μέσω της μονιμοποίησης των υποχρεωτικών δημοσιεύσεων, η αντιπολίτευση εκφράζει σοβαρές ανησυχίες για τον κίνδυνο περιορισμού της ελευθερίας, της πολυφωνίας και της ανεξαρτησίας.

Η συζήτηση ανέδειξε:

• Την αναγκαιότητα για σαφή και αντικειμενικά κριτήρια στην κατανομή της κρατικής ενίσχυσης.
• Την κρίσιμη σημασία των υποχρεωτικών δημοσιεύσεων για τη βιωσιμότητα του περιφερειακού Τύπου.
• Την ανάγκη για διασφάλιση των θέσεων εργασίας και των πνευματικών δικαιωμάτων των δημοσιογράφων.
• Τις βαθιές ανησυχίες για τη θέση της Ελλάδας στους διεθνείς δείκτες ελευθερίας του Τύπου και την ανάγκη για ουσιαστική βελτίωση.
• Τις εσωτερικές προκλήσεις και αντιπαλότητες που αντιμετωπίζει ο περιφερειακός Τύπος.

Το μέλλον του νομοσχεδίου και οι επιπτώσεις του στον Τύπο, και ιδιαίτερα στον ευάλωτο περιφερειακό Τύπο, θα κριθούν από την ικανότητα της κυβέρνησης να διασκεδάσει τις ανησυχίες της αντιπολίτευσης και των φορέων, αλλά και από την πραγματική εφαρμογή των διατάξεων στην πράξη. Η υπόσχεση για περαιτέρω διαβούλευση και βελτιώσεις είναι σημαντική, αλλά η εμπιστοσύνη στον χώρο των ΜΜΕ απαιτεί διαρκή προσπάθεια για διαφάνεια και σεβασμό στην ανεξαρτησία της δημοσιογραφίας.