Η Οδύσσεια των Ροδακινοπαραγωγών
Γράφει ο Μίλτος Παπαδημητρίου
Η ελληνική γεωργία, ένας κρίσιμος πυλώνας της εθνικής οικονομίας, βρίσκεται συχνά αντιμέτωπη με πληθώρα προκλήσεων, από τις αναπόφευκτες ιδιοτροπίες της φύσης έως τις δαιδαλώδεις απαιτήσεις της γραφειοκρατίας. Ειδικά για τους ροδακινοπαραγωγούς της Πέλλας, και συγκεκριμένα της Σκύδρας, η φετινή χρονιά εξελίσσεται σε μια πραγματική οδύσσεια, όπου οι ήδη βαριές πληγές από τα φυσικά φαινόμενα έρχονται να προστεθούν στα απρόσμενα χτυπήματα του κρατικού ελέγχου. Η επιβολή προστίμων 500 ευρώ σε αγρότες που μετέφεραν ροδάκινα χωρίς δελτίο αποστολής από στελέχη του ΣΔΟΕ αποτελεί την τελευταία, και ίσως πιο οδυνηρή, δοκιμασία για έναν κλάδο που παλεύει για την επιβίωσή του.
Ένα Έτος Καταστροφών: Οι Πληγές της Φύσης
Πριν ακόμα εμφανιστούν τα κλιμάκια του ΣΔΟΕ, οι ροδακινοπαραγωγοί της Πέλλας είχαν ήδη βιώσει μια χρονιά γεμάτη δοκιμασίες. Οι παγετοί των προηγούμενων μηνών είχαν πλήξει σημαντικά την ανθοφορία και την αρχική ανάπτυξη των καρπών, μειώνοντας δραστικά την αναμενόμενη παραγωγή. Ακολούθησαν χαλαζοπτώσεις που κατέστρεψαν ό,τι είχε γλιτώσει από τον παγετό, αφήνοντας πίσω τους πληγωμένα δέντρα και ακατάλληλα για εμπορία ροδάκινα. Ως επιστέγασμα, η εμφάνιση παραμορφωμένων καρπών, πιθανόν λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών ή ασθενειών, συμπλήρωσε το δυσοίωνο παζλ της φετινής σοδειάς.
Για τον αγρότη, αυτές οι καταστροφές δεν είναι απλώς αριθμοί σε ένα χαρτί. Είναι ο κόπος μιας ολόκληρης χρονιάς, η επένδυση χρόνου, χρημάτων και ιδρώτα, που χάνεται μέσα σε λίγες ώρες ή μέρες. Είναι το εισόδημα που εξανεμίζεται, αφήνοντας οικογένειες αντιμέτωπες με την αβεβαιότητα και την οικονομική δυσπραγία. Οι κρατικές ενισχύσεις, όταν έρχονται, είναι συχνά ανεπαρκείς και καθυστερημένες, αδυνατώντας να καλύψουν το μέγεθος της ζημιάς και να προσφέρουν ουσιαστική ανακούφιση.
Η Καμπάνα του ΣΔΟΕ: Ένα Απρόσμενο Πλήγμα
Μέσα σε αυτό το ήδη δυσχερές περιβάλλον, η αιφνιδιαστική εμφάνιση των στελεχών του ΣΔΟΕ ήρθε να προστεθεί ως ένα ακόμα, απρόσμενο, πλήγμα. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Σκύδρας, Στέφανος Τοπαλίδης, «Υπήρχε μπλόκο στο ύψος της Πετριάς, όπου οι ελεγκτές σταματούσαν όλα τα αγροτικά οχήματα που είχαν φορτίο με ροδάκινα, είτε ήταν συμπύρηνα είτε ήταν επιτραπέζια. Όλα αυτά έγιναν χωρίς να υπάρξει καμία προειδοποίηση». Η επιβολή προστίμου 500 ευρώ σε κάθε αγρότη που μετέφερε ροδάκινα χωρίς δελτίο αποστολής, επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την ήδη στριμωγμένη οικονομικά κατάσταση των παραγωγών.
Η απουσία δελτίου αποστολής, αν και αποτελεί τυπική παράβαση, συχνά δεν υποδηλώνει πρόθεση φοροδιαφυγής, αλλά μάλλον αδυναμία ή άγνοια των περίπλοκων γραφειοκρατικών διαδικασιών. Οι αγρότες, ιδίως κατά την περίοδο της συγκομιδής, βρίσκονται σε έναν αγώνα δρόμου ενάντια στο χρόνο και τις καιρικές συνθήκες. Η προτεραιότητά τους είναι η άμεση μεταφορά της ευπαθούς παραγωγής τους στις αποθήκες των συνεταιρισμών ή των συσκευαστηρίων, προκειμένου να αποφευχθεί η αλλοίωσή της. Σε αυτό το πλαίσιο, η τήρηση κάθε γραφειοκρατικής λεπτομέρειας μπορεί να παραβλεφθεί ή να καθυστερήσει, όχι από πρόθεση, αλλά από την πίεση της στιγμής και την εστίαση στον πρωταρχικό στόχο: τη διάσωση του προϊόντος.
Η Οργή και η Αίτηση Αναστολής: Οι Αντιδράσεις των Αγροτών
Η αντίδραση των αγροτών ήταν άμεση και έντονη. Η επιβολή των προστίμων, πέρα από την οικονομική επιβάρυνση, θεωρήθηκε ως μια πράξη αδικίας και έλλειψης κατανόησης από την πλευρά της πολιτείας. Ο Αγροτικός Σύλλογος Δήμου Σκύδρας εξέδωσε ανακοίνωση, στην οποία τονίζει πως «είναι αδιανόητο να αντιμετωπίζονται οι αγρότες ως φοροφυγάδες, ειδικά όταν οι παραβάσεις αφορούν τυπικά ζητήματα και όχι ουσιαστική φοροδιαφυγή. Η έλλειψη δελτίου αποστολής, συχνά οφειλόμενη σε φόρτο εργασίας ή άγνοια των γραφειοκρατικών διαδικασιών, δεν μπορεί να αποτελεί λόγο για τόσο υπέρογκα πρόστιμα που οδηγούν τους αγρότες σε απόγνωση. Καλούμε τις αρμόδιες αρχές να επανεξετάσουν άμεσα τέτοιες πρακτικές και να επιδείξουν κατανόηση και ευελιξία απέναντι στον αγροτικό κόσμο. Αντί για την τιμωρία, χρειαζόμαστε στήριξη, ενημέρωση και εκπαίδευση για τις φορολογικές και γραφειοκρατικές υποχρεώσεις».
Ήδη, έχουν ξεκινήσει οι διεργασίες με τοπικούς φορείς για την αναστολή των προστίμων που επιβλήθηκαν σε δεκαπέντε τουλάχιστον αγρότες της περιοχής, ενώ υπάρχουν πληροφορίες για επιβολή προστίμων και σε άλλες περιοχές. Αυτή η κινητοποίηση αναδεικνύει την ανάγκη για έναν πιο ανθρώπινο και ευέλικτο τρόπο εφαρμογής της νομοθεσίας, ειδικά σε έναν κλάδο τόσο ευαίσθητο και εκτεθειμένο σε απρόβλεπτους παράγοντες όσο η γεωργία.
Το Ευρύτερο Πλαίσιο: Γραφειοκρατία, Ελέγχους και Απογοήτευση
Το περιστατικό στη Σκύδρα δεν είναι μεμονωμένο. Αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου προβλήματος που αντιμετωπίζει ο αγροτικός κόσμος στην Ελλάδα: την πολυπλοκότητα της γραφειοκρατίας και την αυστηρότητα των ελέγχων, που συχνά έρχονται σε αντίθεση με την πραγματικότητα της αγροτικής ζωής. Ενώ η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής είναι αναγκαία, η προσέγγιση πρέπει να είναι στοχευμένη και αναλογική. Η αντιμετώπιση των αγροτών ως δυνητικών φοροφυγάδων, ειδικά για τυπικές παραβάσεις, δημιουργεί κλίμα δυσπιστίας και αποθάρρυνσης.
Είναι αναγκαίο να υπάρξει μια πιο ολιστική προσέγγιση από την πλευρά της πολιτείας. Αυτή περιλαμβάνει:
Εκσυγχρονισμό και απλοποίηση της νομοθεσίας: Οι γραφειοκρατικές διαδικασίες πρέπει να γίνουν πιο κατανοητές και εύκολα εφαρμόσιμες από τους αγρότες.
Ενημέρωση και εκπαίδευση: Αντί για την άμεση επιβολή προστίμων, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην ενημέρωση των αγροτών για τις υποχρεώσεις τους και στην εκπαίδευση τους στις νέες διαδικασίες.
Κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων του αγροτικού τομέα: Ο αγροτικός τομέας λειτουργεί υπό διαφορετικές συνθήκες από άλλους κλάδους της οικονομίας. Οι έλεγχοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες αυτές, όπως η εποχικότητα, η ευπάθεια των προϊόντων και η εξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες.
Στήριξη αντί τιμωρίας: Ενώ η τιμωρία των παραβατών είναι απαραίτητη, η πολιτεία πρέπει να αναγνωρίσει τον κρίσιμο ρόλο των αγροτών στην οικονομία και την επισιτιστική ασφάλεια της χώρας. Η στήριξη του πρωτογενούς τομέα πρέπει να είναι προτεραιότητα, τόσο μέσω οικονομικών ενισχύσεων όσο και μέσω της δημιουργίας ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την ανάπτυξή του.
Η Επικοινωνία στην Εποχή των Κοινωνικών Δικτύων: Facebook, Twitter, Messenger, WhatsApp, Email
Η αντίδραση των αγροτών και η κινητοποίηση των τοπικών φορέων, όπως αναφέρθηκε, επικοινωνήθηκαν άμεσα και αποτελεσματικά μέσω των σύγχρονων καναλιών επικοινωνίας. Η χρήση πλατφορμών όπως το Facebook, το Twitter, το Messenger, το WhatsApp και το Email επιτρέπει την ταχεία διάδοση των πληροφοριών, την κινητοποίηση της κοινής γνώμης και την άσκηση πίεσης προς τις αρμόδιες αρχές. Σε περιπτώσεις όπως αυτή, όπου η αδικία είναι εμφανής και η ανάγκη για άμεση παρέμβαση επιτακτική, η δύναμη των κοινωνικών δικτύων αναδεικνύεται ως ένα πολύτιμο εργαλείο για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των πολιτών.
Συμπεράσματα και Προοπτικές
Η φετινή χρονιά για τους ροδακινοπαραγωγούς της Πέλλας αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των πολλαπλών προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο αγροτικός κόσμος στην Ελλάδα. Από τη μία, η κλιματική κρίση και οι απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες θέτουν σε κίνδυνο την παραγωγή και το εισόδημα των αγροτών. Από την άλλη, η πολυπλοκότητα της γραφειοκρατίας και η αυστηρότητα των ελέγχων προσθέτουν ένα ακόμα βάρος στις πλάτες τους, καθιστώντας την καθημερινότητά τους έναν διαρκή αγώνα επιβίωσης.
Είναι επιτακτική ανάγκη η πολιτεία να αναγνωρίσει αυτές τις προκλήσεις και να υιοθετήσει μια πιο υποστηρικτική και ευέλικτη προσέγγιση προς τους αγρότες. Αντί να τους αντιμετωπίζει ως πιθανούς φοροφυγάδες, θα πρέπει να τους θεωρεί στρατηγικούς εταίρους στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και στην εξασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας. Η απλοποίηση των διαδικασιών, η έμφαση στην ενημέρωση και την εκπαίδευση, και η κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων του αγροτικού τομέα είναι απαραίτητα βήματα για την ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα και τη διασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος για τους Έλληνες αγρότες. Η οδύσσεια των ροδακινοπαραγωγών της Πέλλας πρέπει να λειτουργήσει ως αφύπνιση για όλους μας.
Η Οδύσσεια των Ροδακινοπαραγωγών
