Η Μάχη για την Τσέπη του Καταναλωτή Ξεκίνησε
Η ακρίβεια έχει αναδειχθεί σε ένα από τα μεγαλύτερα, αν όχι το μεγαλύτερο, προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά νοικοκυριά τα τελευταία χρόνια. Οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί στενάζουν, οι τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ ανεβαίνουν διαρκώς, και η αγοραστική δύναμη των πολιτών συρρικνώνεται επικίνδυνα. Εν μέσω αυτής της δύσκολης κατάστασης, η κυβέρνηση δείχνει να στρέφεται επιτέλους προς την πηγή του προβλήματος: τους ελέγχους στις αλυσίδες λιανεμπορίου. Η απόφαση για επιβολή τσουχτερών προστίμων σε δύο μεγάλες αλυσίδες, τη Lidl και τον Σκλαβενίτη, αποτελεί ένα ηχηρό μήνυμα προς την αγορά ότι η εποχή της ασυδοσίας τελείωσε.
Από την Ενίσχυση του Εισοδήματος στους Αυστηρούς Ελέγχους
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η κυβέρνηση φαινόταν να εστιάζει στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος ως μέσο αντιμετώπισης της ακρίβειας. Επιδόματα, αυξήσεις μισθών και άλλα παρόμοια μέτρα, αν και αναγκαία για την ανακούφιση των πολιτών, δεν έδιναν ουσιαστική λύση στο πρόβλημα. Αντιθέτως, πολλοί οικονομολόγοι υποστήριζαν ότι αυτή η προσέγγιση «επιδοτούσε» την ακρίβεια, καθώς τα χρήματα που έμπαιναν στην αγορά επέτρεπαν στις επιχειρήσεις να διατηρούν τις υψηλές τιμές.
Η πίεση από τις δημοσκοπήσεις και η καθημερινή δυσαρέσκεια των καταναλωτών φαίνεται να οδήγησαν σε αλλαγή στρατηγικής. Ο αρμόδιος Υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, έθεσε σε εφαρμογή μια πιο αυστηρή πολιτική. Οι συνεχείς καταγγελίες για αθέμιτες πρακτικές και παράλογες ανατιμήσεις, ακόμα και σε βασικά προϊόντα, οδήγησαν τη Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) σε εντατικούς ελέγχους. Η ανακοίνωση των πρώτων προστίμων αποτελεί την πρώτη απτή απόδειξη αυτής της αλλαγής.
Τα Πρόστιμα και το Μήνυμα της Κυβέρνησης
Η επιβολή προστίμων, ύψους 805.340 ευρώ στη Lidl και 1.440.000 ευρώ στον Σκλαβενίτη, δείχνει την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να προστατεύσει τους καταναλωτές. Στην περίπτωση της Lidl, η παράβαση αφορούσε την υπέρβαση του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, ένα μέτρο που τέθηκε σε εφαρμογή για να αποτρέψει την κερδοσκοπία. Το πρόστιμο στον Σκλαβενίτη, από την άλλη, αφορά παραβάσεις του Κώδικα Δεοντολογίας, ο οποίος καθορίζει τις σωστές εμπορικές πρακτικές.
Ο Υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, ξεκαθάρισε τη θέση της κυβέρνησης με τη δήλωσή του: «Η εφαρμογή του νόμου για την προστασία των καταναλωτών είναι αδιαπραγμάτευτη. Ο νόμος είναι νόμος και ισχύει για όλους. Οι φορείς του λιανεμπορίου οφείλουν να επιδεικνύουν κοινωνική ευθύνη απέναντι σε όλους τους πολίτες ανεξαιρέτως». Αυτή η δήλωση είναι κρίσιμη, καθώς υπογραμμίζει την ανάγκη οι επιχειρήσεις να λειτουργούν με ηθική και να μην εκμεταλλεύονται την κατάσταση της οικονομικής κρίσης.
Η Δέσμευση των 1.000 Κωδικών και οι Αντιδράσεις
Μια άλλη πτυχή της κυβερνητικής πολιτικής είναι η προσπάθεια για μείωση των τιμών σε τουλάχιστον 1.000 κωδικούς προϊόντων. Ο Υπουργός Θεοδωρικάκος υποστήριξε ότι οι εκπρόσωποι των σούπερ μάρκετ και της βιομηχανίας τροφίμων έχουν δεσμευτεί να το κάνουν. Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια φαίνεται να συναντά δυσκολίες. Ο Πρόεδρος της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος, Αριστοτέλης Παντελιάδης, έθεσε τις δικές του ενστάσεις, τονίζοντας ότι το περιθώριο κέρδους των σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα είναι ήδη εξαιρετικά χαμηλό, στο 1,4%, σε αντίθεση με άλλες χώρες όπου κυμαίνεται στο 3%-4%.
Ο Παντελιάδης επισήμανε επίσης ότι η μείωση των τιμών σε 1.000 κωδικούς δεν μπορεί να υλοποιηθεί αποκλειστικά από τα σούπερ μάρκετ. «Είναι αδύνατον να πορευτούμε με τέτοια παρεμβατικά μέτρα», δήλωσε, υπονοώντας ότι απαιτείται η συνεργασία και των προμηθευτών. Αυτή η δήλωση φέρνει στο προσκήνιο την πολυπλοκότητα της αλυσίδας εφοδιασμού και το γεγονός ότι η ευθύνη για την ακρίβεια δεν βαρύνει αποκλειστικά τις αλυσίδες λιανεμπορίου.
Πού Οδηγούμαστε;
Η μάχη κατά της ακρίβειας είναι ένας μακρύς δρόμος. Τα πρόστιμα αποτελούν ένα πρώτο, δυναμικό βήμα, αλλά η κυβέρνηση έχει ακόμα πολύ δρόμο να διανύσει. Η ουσία είναι να δημιουργηθεί ένα σταθερό πλαίσιο ελέγχων που θα αποτρέπει τις αθέμιτες πρακτικές, χωρίς να παρακωλύει την ομαλή λειτουργία της αγοράς.
Η διαφάνεια είναι κλειδί. Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν πού οφείλονται οι αυξήσεις των τιμών και ποιος φέρει την ευθύνη. Η συνεργασία μεταξύ των ελεγκτικών αρχών, των επιχειρήσεων και των καταναλωτικών οργανώσεων είναι απαραίτητη για την οικοδόμηση ενός πιο δίκαιου και ισορροπημένου εμπορικού περιβάλλοντος. Η απάντηση στην ακρίβεια δεν είναι μόνο τα πρόστιμα. Είναι η διαρκής επαγρύπνηση, η εφαρμογή του νόμου και η προώθηση της κοινωνικής ευθύνης σε όλη την αλυσίδα της αγοράς. Μόνο τότε οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί θα μπορέσουν να αναπνεύσουν ξανά.
Η Μάχη για την Τσέπη του Καταναλωτή Ξεκίνησε
