Η Ελλάδα βρίσκεται δυστυχώς στις πρώτες θέσεις της Ευρώπης όσον αφορά τους θανάτους από τροχαία δυστυχήματα, με περίπου 650 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο στην άσφαλτο. Αυτός ο βαρύς φόρος αίματος, που αποτελεί μια διαχρονική πληγή για τη χώρα μας, οδήγησε στην επείγουσα ανάγκη για ριζικές αλλαγές στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ). Ο νέος ΚΟΚ, ο οποίος συζητήθηκε πρόσφατα στη Βουλή, δίνει έμφαση στην αντιμετώπιση και αποτροπή των παραβάσεων που αποδεδειγμένα συνδέονται με τον μεγάλο αριθμό ατυχημάτων.

Στόχος του νέου ΚΟΚ, όπως τόνισε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, είναι η αλλαγή κουλτούρας των οδηγών. Πολλοί από αυτούς, πιάνοντας το τιμόνι, επιδεικνύουν μια απαράδεκτη συμπεριφορά που κοστίζει ανθρώπινες ζωές. Η κατανάλωση αλκοόλ, η μη χρήση ζώνης ή κράνους, η υπερβολική ταχύτητα, αλλά και η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση αποτελούν βασικές αιτίες πρόκλησης ατυχημάτων στη χώρα μας, με τραγικές συνέπειες.

Κλιμακωτό Ποινολόγιο και Αυστηρότερες Συνέπειες για Υπότροπους

Ο νέος ΚΟΚ καθιερώνει ένα κλιμακωτό ποινολόγιο, επιβάλλοντας αυστηρότερες συνέπειες σε όσους υποτροπιάζουν και επαναλαμβάνουν σοβαρά παραπτώματα. Επιπλέον, προβλέπονται αυξημένες κυρώσεις στην περίπτωση που ο παραβάτης εμπλακεί σε ατύχημα.

Στις παραβάσεις για τις οποίες θα εφαρμόζονται κλιμακωτές ποινές περιλαμβάνονται:

• Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ
• Παραβίαση ερυθρού σηματοδότη ή STOP
• Χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση
• Μεγάλη υπέρβαση του ορίου ταχύτητας
• «Κόντρες»
• Οδήγηση μοτοσικλέτας χωρίς κράνος

Παραδείγματα Εφαρμογής των Νέων Ποινών

Ας δούμε αναλυτικά μερικά ενδεικτικά παραδείγματα της νέας δομής ποινών:

Χρήση Κινητού Τηλεφώνου

Η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση ήταν η τρίτη αιτία πρόκλησης τροχαίων στην Ελλάδα το 2024.

• Πρώτη παράβαση (χωρίς ατύχημα): Πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
• Πρώτη υποτροπή (χωρίς ατύχημα): Πρόστιμο 1.000 ευρώ (υπερδιπλάσιο) και αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες.
• Δεύτερη υποτροπή (χωρίς ατύχημα): Πρόστιμο 2.000 ευρώ και στέρηση άδειας για ένα έτος.
• Πρόκληση ατυχήματος (πρώτη υποτροπή): Πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για τέσσερα έτη.
• Πρόκληση ατυχήματος (δεύτερη υποτροπή): Πρόστιμο 4.000 ευρώ και 8ετής αφαίρεση άδειας οδήγησης.

Επιπλέον, σε περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος, ανεξαρτήτως υποτροπής, υπάρχει πλέον ποινική διάσταση βάσει του άρθρου 290Α του Ποινικού Κώδικα. Αυτό σημαίνει:

• Κάθειρξη έως 10 έτη εάν προκλήθηκε βαριά σωματική βλάβη ή βλάβη σε κοινωφελείς εγκαταστάσεις.
• Κάθειρξη 10 έως 20 ετών σε περίπτωση θανατηφόρου τροχαίου.
• Έως ισόβια αν χαθούν πολλές ζωές.

Μη Χρήση Κράνους από Δικυκλιστές

Σχεδόν 4 στους 10 νεκρούς από τροχαία δυστυχήματα στην Ελλάδα το 2023 επέβαιναν σε δίτροχο, με χαμηλά ποσοστά χρήσης κράνους, ειδικά για τους συνεπιβάτες.

• Πρώτη παράβαση (οδηγός): Πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
• Πρώτη υποτροπή (οδηγός): Πρόστιμο 1.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για έξι μήνες.
• Δεύτερη υποτροπή (οδηγός): Οι ποινές διπλασιάζονται.
• Συνεπιβάτης χωρίς κράνος: Τόσο ο συνεπιβάτης όσο και ο οδηγός τιμωρούνται με πρόστιμο 350 ευρώ.

Οδήγηση σε Κατάσταση Μέθης

Η οδήγηση σε κατάσταση μέθης σχετίζεται με το 25% των θανάτων στην άσφαλτο στην Ελλάδα το 2024. Ο ΚΟΚ προβλέπει τρία επίπεδα επήρειας με αυστηρότερες κυρώσεις:

• 0,50 έως 0,80 γραμμάρια ανά λίτρο αίματος: Πρόστιμο 350 ευρώ και απώλεια διπλώματος για 30 ημέρες.
  • Πρώτη υποτροπή: 1.000 ευρώ και στέρηση διπλώματος για 180 ημέρες.
  • Δεύτερη υποτροπή: 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για ένα χρόνο.
• 0,80 έως 1,10 γραμμάρια ανά λίτρο αίματος: Πρόστιμο 700 ευρώ, άδεια οδήγησης παραδίδεται για 90 ημέρες, και το όχημα ακινητοποιείται υποχρεωτικά.
  • Πρώτη υποτροπή: 1.000 ευρώ και στέρηση διπλώματος για 180 ημέρες.
  • Δεύτερη υποτροπή: 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για ένα χρόνο.
• Περισσότερο από 1,10 g/l στο αίμα: Πρόστιμο 1.200 ευρώ, αφαίρεση διπλώματος για έξι μήνες, ακινητοποίηση και φύλαξη του οχήματος.
  • Πρώτη υποτροπή: 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για επτά χρόνια.
  • Δεύτερη υποτροπή: 4.000 ευρώ και 10ετής στέρηση διπλώματος.
  • Ποινικό σκέλος: Ποινή φυλάκισης από δύο μήνες έως πέντε χρόνια, αφαίρεση των στοιχείων κυκλοφορίας του οχήματος για 10 μέρες έως έξι μήνες.

Κάμερες στους Δρόμους και Ταμείο Οδικής Ασφάλειας

Ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε επίσης στην εγκατάσταση καμερών ως μια σημαντική πρωτοβουλία του νέου ΚΟΚ, καθώς “δεν είναι δυνατόν η πολιτεία να έχει έναν τροχονόμο σε κάθε δρόμο”. Οι πρώτες 90 κάμερες θα λειτουργούν ήδη από τον επόμενο μήνα στην Αττική, με στόχο να φτάσουν τις 1.500 τον Σεπτέμβριο.

Τα πρόστιμα θα βεβαιώνονται και θα επιδίδονται στην προσωπική θυρίδα του παραβάτη στο gov.gr, και τα έσοδα από αυτές τις ψηφιακές κλήσεις θα κατευθύνονται αποκλειστικά στο Ταμείο Οδικής Ασφάλειας. Αυτά τα χρήματα θα αξιοποιούνται για έργα αναβάθμισης του οδικού δικτύου, καθώς και για δράσεις που προάγουν την υπεύθυνη συμπεριφορά και την ασφαλή οδήγηση.

Είναι πλέον ξεκάθαρο πως η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να αντιμετωπίσει με σοβαρότητα το πρόβλημα των τροχαίων δυστυχημάτων. Ο νέος ΚΟΚ, με το κλιμακωτό ποινολόγιο, τις αυστηρότερες κυρώσεις για τους υπότροπους και την τεχνολογική υποστήριξη των καμερών, στοχεύει σε μια πραγματική αλλαγή κουλτούρας στους Έλληνες οδηγούς, με απώτερο σκοπό την προστασία της ανθρώπινης ζωής στην άσφαλτο.