Το Μυστήριο των Παραμορφωμένων Ροδάκινων της Πέλλας
Οι ροδακινοπαραγωγοί της Πέλλας, και όχι μόνο, μπορούν να ανασάνουν με μια δόση αισιοδοξίας, καθώς η πολύμηνη έρευνα του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου φαίνεται να αποκλείει την περίπτωση ιογενούς προσβολής για τις παραμορφώσεις στα πυρηνόκαρπα. Αντιθέτως, ισχυρές ενδείξεις δείχνουν προς ένα νέο, άγνωστο είδος ακάρεου του γένους Eriophyes, αν και η πλήρης απόδειξη ακόμα αναμένεται.
Το Ακάρι που Κρύβεται και η Απόρριψη του Ιού
Η επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, η εξειδικευμένη ακαρεολόγος Ελευθερία Καπαξίδου, παρουσίασε τα ευρήματα που απομάκρυνουν την υποψία για ιούς όπως το μωσαϊκό της ροδακινιάς. Ενώ ιοί ανιχνεύθηκαν σε δείγματα, τόσο σε προσβεβλημένα όσο και σε υγιή δέντρα, δεν φάνηκε να είναι η κύρια αιτία της παραμόρφωσης. Ακόμη και μοριακές αναλύσεις μεταξύ παραμορφωμένων και μη παραμορφωμένων καρπών δεν έδειξαν σημαντικές στατιστικές διαφορές σε ιογενή φορτία.
Αντ’ αυτού, η προσοχή στράφηκε σε ένα νέο είδος ακάρεου του γένους Eryophyidae, το οποίο ανιχνεύθηκε σε μοριακά τεστ και αργότερα στερεοσκοπικά στους καρπούς. Το συγκεκριμένο ακάρι, παρά το μικρό του μέγεθος, έχει ιστορικό παραμορφώσεων σε καλλιέργειες, καθώς τα είδη του γένους Eriophyes είναι γνωστά για την ικανότητά τους να προκαλούν παραμορφώσεις μέσω των τοξινών που εκκρίνουν.
Το Μυστήριο των Παραμορφωμένων Ροδάκινων της Πέλλας
Το «Κρυφτούλι» του Ακάρεου και η Επίδρασή του
Η διερεύνηση της βιοοικολογίας του ακάρεου αποκάλυψε ότι αυτό «κρυβόταν» επιμελώς. Κατά τους μήνες Σεπτέμβριο 2024 – Φεβρουάριο 2025, το ακάρι βρέθηκε προστατευμένο μέσα στους οφθαλμούς των δέντρων, όπου μάλιστα αναπαραγόταν κανονικά, αντί να αδρανοποιείται. Κατά την άνθηση, μετακινούνταν στα λέπια των οφθαλμών, και αργότερα, με την εμφάνιση των μικρών καρπών, μεταφέρονταν σε αυτούς, προστατευμένο μέσα στα τριχίδια τους.
Αυτή η συμπεριφορά είναι κρίσιμη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση, καθώς οι τοξίνες του ακάρεου που εκλύονται κατά την παραμονή του στον οφθαλμό θεωρούνται η πιθανή αιτία της παραμόρφωσης που εμφανίζεται αργότερα. Η γρήγορη και εκτεταμένη εξάπλωση του φαινομένου, σε αντίθεση με την πιο αργή εξέλιξη των ιώσεων, ενισχύει την υπόθεση ότι το συγκεκριμένο ακάρι είναι ο κύριος υπεύθυνος.
Αισιοδοξία από τους Ψεκασμούς και Προτάσεις Αντιμετώπισης
Το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο έχει ήδη διαμορφώσει έναν τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος, προτείνοντας ψεκασμούς με το ακαρεοκτόνο αβαμεκτίνη στο στάδιο της ρόδινης κορυφής (πριν την πλήρη εμφάνιση του άνθους) και μετά την πτώση των πετάλων. Επιπλέον, συστήνεται η εφαρμογή βρέξιμου θειαφιού μετά την πτώση του κάλυκα.
Τα πρώτα αποτελέσματα από την εφαρμογή αυτής της φυτοπροστασίας στις Αμπελειές Πέλλας, το «σημείο μηδέν» της αρχικής εμφάνισης του φαινομένου το 2021, είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Όπως δήλωσε στη Voria.gr ο ροδακινοκαλλιεργητής Δημήτρης Τσατσάκης, με τους καλοκαιρινούς ψεκασμούς η προσβολή μειώθηκε από ολική πέρυσι, σε μόλις 15% φέτος.
Σημαντικό ρόλο στην αποτελεσματικότητα των ψεκασμών παίζει ο χρόνος εφαρμογής, καθώς το καλοκαίρι, όταν τα ακάρεα βρίσκονται στον καρπό, είναι πιο ευάλωτα στα φυτοπροστατευτικά. Αντίθετα, το φθινόπωρο, όταν βρίσκονται προστατευμένα στους οφθαλμούς, οι ψεκασμοί δεν αποδίδουν.
Παράλληλα, συνιστώνται πρακτικές για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ακάρεου, όπως η αποφυγή μεταφοράς μολυσμένων κλαδιών, η απομάκρυνση καρπών από τα δέντρα μετά τη συγκομιδή και η καταστροφή του υλικού που προκύπτει από το κλάδεμα, καθώς η μεταφορά των ακάρεων γίνεται μέσω μολυσμένων κλαδιών, εντόμων ή του αέρα.
Ενώ η έρευνα συνεχίζεται για την πλήρη κατανόηση του προβλήματος, οι παραγωγοί της Πέλλας και των άλλων περιοχών μπορούν να ελπίζουν σε μια αποτελεσματική λύση απέναντι σε αυτόν τον νέο, αόρατο εχθρό των πυρηνόκαρπων. Το Μυστήριο των Παραμορφωμένων Ροδάκινων της Πέλλας
