Επιμέλεια: Μιλτιάδης Παπαδημητρίου
«Τσίμπησαν» ελαφρώς οι τιμές στα σούπερ μάρκετ τον Φεβρουάριο σύμφωνα με έρευνα του ΙΕΛΚΑ, σε μια περίοδο που οι καταναλωτές βρίσκονται αντιμέτωποι με το… τέρας της ακρίβειας στην καθημερινότητά τους. Δεν είναι μόνο τα ψώνια στα σούπερ μάρκετ, αλλά και μια σειρά άλλων ανελαστικών υποχρεώσεων, όπως λογαριασμοί, ενοίκια, δάνεια, έξοδα θέρμανσης κ.α. ων ουκ έστιν αριθμός!
Εξάλλου, σύμφωνα και με έρευνα του ΙΟΒΕ, επιδείνωση παρουσίασε ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα τον Φεβρουάριο, ενώ το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνει ότι «μόλις τα βγάζει πέρα» διαμορφώθηκε στο 64% (από 67%)! Τι σημαίνει αυτό; Ότι ένα πολύ σημαντικό ποσοστό νοικοκυριών βρίσκεται με… την πλάτη στον τοίχο!
Μεγάλο «αγκάθι» στην μάχη με την ακρίβεια αποτελούν οι παραπλανητικές εκπτώσεις και προσφορές, με τις οποίες συχνά έρχονται αντιμέτωποι οι καταναλωτές, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει κάτι χειροπιαστό για να μπει ένα τέλος στις αθέμιτες αυτές πρακτικές που ακολουθούν πολλές επιχειρήσεις και πολυεθνικές!
Νέος Κώδικας…
Με τον νέο Κώδικα Δεοντολογίας για τις εκπτώσεις και τις προσφορές που τέθηκε σε εφαρμογή από χθες, το Υπουργείο Ανάπτυξης φιλοδοξεί να βάλει τάξη σ’ αυτό το θολό τοπίο! Κεντρική ιδέα του κώδικα είναι πως για να είναι μία προσφορά ή έκπτωση αληθινή και αξιόπιστη, θα πρέπει η τιμή πώλησης να είναι χαμηλότερη από τη φθηνότερη πραγματική τιμή των τελευταίων τριάντα ημερών. Έτσι, οι έμποροι δεν μπορούν πλέον να θεωρούν ως «αρχική τιμή», από την οποία γίνεται έκπτωση, μία πολύ παλιά «φουσκωμένη τιμή», μία «τιμή τιμοκαταλόγου» ή μία «προτεινόμενη λιανική τιμή».
Έλεγχοι από 17 Μαρτίου
Τις επόμενες δέκα μέρες θα γίνεται ενημέρωση, τόσο των εμπορικών επιχειρήσεων όσο και των καταναλωτών, για την εφαρμογή του, ενώ οι οργανωμένοι έλεγχοι θα ξεκινήσουν στις 17 Μαρτίου, με πρόστιμα που φτάνουν τα 3 εκατ. ευρώ.
Πιο συγκεκριμένα επιβάλλεται πρόστιμο από 5.000 ευρώ έως 1.500.000 ευρώ, και σε περίπτωση υποτροπής εντός πενταετίας έως 3.000.000 ευρώ. Επίσης, για σοβαρές παραβάσεις που επισύρουν πρόστιμο που ξεπερνά τις 50.000 ευρώ, το όνομα της επιχείρησης, καθώς και περιληπτικά στοιχεία για την παράβαση, δημοσιεύονται από το υπουργείο Ανάπτυξης.
Οι καταναλωτές μπορούν να ενημερώνονται για τις τιμές μέσα από την πλατφόρμα e-katanalotis, ενώ καταγγελίες για παραπλανητικές εκπτώσεις και προσφορές θα γίνονται στην ηλεκτρονική σελίδα kataggelies.mindev.
Αν και το Υπουργείο Ανάπτυξης παραδέχεται ότι ο εντοπισμός των πλασματικών εκπτώσεων από τους καταναλωτές δεν είναι εύκολη υπόθεση, αφού για να αποδειχθεί η πλασματική έκπτωση θα πρέπει, συνήθως, ο καταναλωτής να τηρεί αρχείο καταγραφών τιμών για πολλές ημέρες, ωστόσο η Πολιτεία, μέσω των ελεγκτικών της αρχών μπορεί εύκολα να εντοπίσει τις πρακτικές αυτές και να επιβάλει υψηλά και αποτρεπτικά πρόστιμα στις επιχειρήσεις που παραβιάζουν τη νομοθεσία. «Κεντρικό μας μήνυμα, ο ενημερωμένος πολίτης και καταναλωτής έχει δύναμη, με τον νέο κώδικα θέλουμε περισσότερες αληθινές εκπτώσεις και προσφορές, διαφάνεια και καλύτερες τιμές» τόνισε, μεταξύ άλλων, σε δήλωσή του ο υπουργός Τ. Θεοδωρικάκος.
Ενημερωτικό έντυπο…
Για την ενημέρωση της κοινής γνώμης δόθηκε χθες στη δημοσιότητα έντυπο με ερωτήσεις και απαντήσεις από το Υπουργείο Ανάπτυξης και την Γενική Γραμματεία Εμπορίου.
Ο Κώδικας Δεοντολογίας είναι ένα αναλυτικό κείμενο, που έχει τη μορφή Υπουργικής Απόφασης, στο οποίο παρουσιάζονται αναλυτικά οι εμπορικές πρακτικές εκπτώσεων και προσφορών που θεωρούνται παραπλανητικές και θα πρέπει να αποφεύγονται από την αγορά. Με τον Κώδικα Δεοντολογίας, οι εμπορικές επιχειρήσεις δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν πρακτικές που μπορεί να παραπλανήσουν τον καταναλωτή σε σχέση με τα βασικότερα στοιχεία μιας έκπτωσης, δηλαδή την αρχική τιμή, το ποσοστό έκπτωσης ή το όφελος που αποκομίζει ο καταναλωτής από την έκπτωση.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Ανάπτυξης από τον Κώδικα Δεοντολογίας εξαιρούνται τα ευαλλοίωτα προϊόντα, ιδίως όσα έχουν διάρκεια ζωής λιγότερο από 30 ημέρες. Ωστόσο, παραβιάσεις που αφορούν τις εκπτώσεις και τις προσφορές στα προϊόντα αυτά τιμωρούνται με τις γενικές διατάξεις περί αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.
Παραδείγματα…
Για την καλύτερη κατανόηση, το Υπουργείο δίνει στην δημοσιότητα μερικά κλασικά παραδείγματα πλασματικών εκπτώσεων που καταργούνται με τον Κώδικα Δεοντολογίας:
– Ένας έμπορος πωλεί μία τηλεόραση με έκπτωση από 5.000 ευρώ αρχική τιμή σε 1.000 ευρώ τελική τιμή με «έκπτωση» 80% ή «όφελος» 4.000 ευρώ.
Ωστόσο, ο έμπορος δεν πούλησε ποτέ το συγκεκριμένο μοντέλο τηλεόρασης με 5.000 ευρώ. Απλά αναφέρει τη φουσκωμένη αυτή τιμή ως «τιμή κατασκευαστή» ή «τιμή τιμοκαταλόγου» ή δεν κάνει καμία αναφορά ως προς την προέλευσή της.
Η αλήθεια είναι ότι ο έμπορος πωλούσε την τηλεόραση 1.000 ευρώ τους τελευταίους 6 μήνες και η «έκπτωση» δεν είναι πραγματική, ούτε η τιμή των 1.000 ευρώ είναι «ευκαιρία». Είναι απλά η συνηθισμένη τιμή στην οποία πωλείται η συγκεκριμένη τηλεόραση.
– Ένας έμπορος πωλεί γυαλιά ηλίου. Κατά τη διάρκεια της Black Friday, προσφέρει ένα συγκεκριμένο μοντέλο με έκπτωση 50% από 300 ευρώ αρχική τιμή σε 150 ευρώ τελική τιμή.
Ωστόσο, και πριν 20 ημέρες πωλούσε το ίδιο μοντέλο 150 ευρώ, αύξησε την τιμή του λίγες ημέρες πριν την Black Friday σε 300 ευρώ, και έκανε δήθεν «έκπτωση» 50% και συνέχισε να το πουλά στη συνηθισμένη του τιμή, δηλαδή 150 ευρώ.
-Ένας έμπορος πωλεί σαμπουάν 1+1 «δώρο», σε «δεμένη» συσκευασία, καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς.
Εδώ δεν υπάρχει πραγματική έκπτωση, αφού ο έμπορος δεν πωλεί ποτέ μία μονάδα σαμπουάν μόνη της, οπότε η λέξη «δώρο» δεν έχει κάποιο νόημα. Αυτό που, στην πράξη, κάνει ο έμπορος είναι να υποχρεώνει τον καταναλωτή να αγοράζει τουλάχιστον δύο μονάδες του προϊόντος κάθε φορά που ψωνίζει, σε μια συνηθισμένη τιμή διαφημίζοντας τη δεύτερη μονάδα ως «δήθεν» δώρο.
Προφανώς, σε αυτήν την περίπτωση, η λέξη «δώρο» είναι πλασματική αφού ο καταναλωτής ποτέ δεν μπορούσε να αγοράσει μία μονάδα σαμπουάν μόνη της έτσι ώστε να προκύπτει και η έννοια του «δώρου».
– Ένας έμπορος πωλεί αλεύρι σε συσκευασία 2+1 «δώρο» και, θεωρώντας ότι η «αρχική τιμή» ή «τιμή τιμοκαταλόγου» ενός κιλού αλεύρι είναι 2 ευρώ, πωλεί τη συσκευασία 2+1 «δώρο» 4 ευρώ.
Παράλληλα, πωλεί μία απλή συσκευασία 1 κιλού, της ίδιας μάρκας αλεύρι, με έκπτωση 50% από 2 ευρώ σε 1 ευρώ.
Ο καταναλωτής αντιλαμβάνεται ότι αν αγοράσει 3 κιλά αλεύρι με τη μορφή της συσκευασίας 2+1 «δώρο» θα πληρώσει 4 ευρώ, ενώ αν αγοράσει τρεις ξεχωριστές συσκευασίες του 1 κιλού αλεύρι θα πληρώσει 3 ευρώ.
Προφανώς, και σε αυτήν την περίπτωση, η λέξη «δώρο» είναι πλασματική, αφού αν ο καταναλωτής επιλέξει το «δώρο» θα πληρώσει περισσότερα χρήματα για την ίδια ποσότητα αλεύρι.
