ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΑΥΡΙΟ ΤΗΣ ΠΕΛΛΑΣ

Ένα στρατηγικό εργαλείο για το μέλλον: Η καθοριστική διαβούλευση για το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Πέλλας

Η 4η Αυγούστου 2025 σηματοδότησε μια καθοριστική στιγμή για την αναπτυξιακή πορεία του Δήμου Πέλλας, καθώς πραγματοποιήθηκε η δεύτερη δημόσια συνάντηση για την παρουσίαση των Εναλλακτικών Σεναρίων Χωρικής Ανάπτυξης του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ). Η αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου στα Γιαννιτσά γέμισε από εκπροσώπους φορέων, συλλόγων, επαγγελματίες και απλούς πολίτες, οι οποίοι προσήλθαν παρά τις δυσκολίες της ημέρας, αποδεικνύοντας το έντονο ενδιαφέρον τους για το μέλλον του τόπου τους. Το ΤΠΣ, ένα έργο-πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), αποτελεί, όπως τονίστηκε κατ’ επανάληψη, ένα ισχυρό και πολύτιμο εργαλείο που έρχεται να επιλύσει χρόνιες παθογένειες και να θέσει τις βάσεις για τον χωροταξικό σχεδιασμό και την ανάπτυξη της περιοχής για τα επόμενα 15 χρόνια.

Ο Δήμαρχος Πέλλας, κ. Στάθης Φουντουκίδης, υποδέχθηκε τους παρευρισκομένους και τη μελετητική ομάδα, επισημαίνοντας την ταχύτητα με την οποία προχωρά το έργο, σύμφωνα με την αρχική δέσμευση. «Είπαμε ότι αυτό το πρότζεκτ πρέπει να τρέξει γρήγορα… να μην είναι ένα από αυτά τα πρότζεκτ που ακούμε και τα συζητάμε δεκαετίες, αλλά να είναι κάτι που θα ολοκληρωθεί και θα παράξει αποτελέσματα άμεσα», δήλωσε χαρακτηριστικά. Τόνισε επίσης τη σημασία της συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων—Υπουργείου, ΤΕΕ, τοπικής αυτοδιοίκησης, επαγγελματιών και πολιτών—για τη συνδιαμόρφωση ενός οράματος για την Πέλλα του αύριο.

Η μελέτη και η διαδικασία

Η μελέτη για το ΤΠΣ εκπονείται από την ένωση οικονομικών φορέων «Σαμαράς και Συνεργάτες ΑΕ, Γιώργος Τσακούμης και ΣΥΕΕ και Δίκτυο ΑΕ». Η κα Ρενάτα Δούμα, Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος της Δίκτυο ΑΕ, αρχιτέκτων μηχανικός-πολεοδόμος, καλωσόρισε τους παρευρισκομένους και έδωσε το στίγμα της εκδήλωσης. Όπως εξήγησε, η σημερινή συνάντηση δεν αποτελεί «δημόσια διαβούλευση» με την αυστηρή έννοια του όρου, αλλά την δημοσιοποίηση των τριών εναλλακτικών σεναρίων για πέντε ημέρες, ώστε να συλλεχθούν σχόλια και παρατηρήσεις. Αυτά τα σχόλια θα βοηθήσουν την ομάδα να καταλήξει στο επικρατέστερο σενάριο, το οποίο θα αποτελέσει τη βάση για την επόμενη φάση, όπου και θα πραγματοποιηθεί η επίσημη διαβούλευση διάρκειας 45 ημερών, με την ενσωμάτωση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).

Ο κ. Βασίλης Παπακωνσταντίνου, συντονιστής της ομάδας μελέτης και χωροτάκτης-πολεοδόμος, ανέλαβε να παρουσιάσει αναλυτικά το αντικείμενο, το χρονοδιάγραμμα και τις επιμέρους φάσεις του έργου. Εξήγησε ότι τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια, θεσπισμένα με τον Νόμο 4447 του 2016, αντικατέστησαν τα παλιά ΓΠΣ και ΣΧΟΑΠ. Τα σχέδια αυτά έχουν άμεση εφαρμογή, καθώς εγκρίνονται με Προεδρικό Διάταγμα, γεγονός που σημαίνει ότι οι νέες χρήσεις γης και οι όροι δόμησης θα ισχύουν από την επόμενη κιόλας μέρα της έγκρισής τους.

Τι θα καθορίσει το ΤΠΣ;

• Το πρότυπο χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης για τα επόμενα 15 χρόνια.
• Οικιστικές περιοχές, περιοχές επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, ζώνες προστασίας και ελέγχου.
• Χρήσεις γης, όροι και περιορισμοί δόμησης.
• Τα όρια των πολεοδομικών ενοτήτων και των οικισμών. Για τους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, θα προσδιοριστούν εκ νέου τα όριά τους με ακριβείς συντεταγμένες, βάζοντας τέλος στις ασάφειες του παρελθόντος.
• Ιεράρχηση του οδικού δικτύου.
• Σχεδιασμός για την αντιμετώπιση εκτάκτων συνθηκών και κινδύνων.
• Προσωρινή οριοθέτηση υδατορεμάτων στις περιοχές που θα προταθούν για πολεοδόμηση.
• Εκπόνηση γεωλογικής μελέτης σε δύο κλίμακες.

Τι δεν κάνει το ΤΠΣ;

• Δεν αναγνωρίζει το οδικό δίκτυο (η μελέτη αυτή είναι διαφορετική).
• Δεν αλλάζει τη ρυμοτομία των οικισμών (δεν είναι πολεοδομική μελέτη).
• Δεν τροποποιεί περιοχές που έχουν ειδικό καθεστώς (π.χ. δασικό ή αρχαιολογικό κτηματολόγιο).
• Δεν επιλύει ιδιοκτησιακά ζητήματα.

Ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης: Η αποτύπωση του Δήμου Πέλλας

Πριν την παρουσίαση των σεναρίων, ο κ. Παπακωνσταντίνου προέβη σε μια εμπεριστατωμένη καταγραφή των χωρικών δεδομένων του Δήμου. Ο Δήμος Πέλλας, με τις πέντε δημοτικές ενότητες (Γιαννιτσών, Κρύας Βρύσης, Κύρρου, Μεγάλου Αλεξάνδρου και Πέλλας) και τους 40 οικισμούς, χαρακτηρίζεται κατά κύριο λόγο ως πεδινή περιοχή. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 76,21% της έκτασής του καλύπτεται από γεωργική γη.

• Δημογραφικά χαρακτηριστικά: Η απογραφή του 2021 έδειξε μια σημαντική μείωση πληθυσμού της τάξης του 9,64% σε σχέση με το 2011. Η μείωση αυτή είναι εμφανής σε όλες τις δημοτικές ενότητες, με τη μικρότερη να παρατηρείται στα Γιαννιτσά και τη μεγαλύτερη στην Πέλλα. Η ηλικιακή πυραμίδα είναι «ανεστραμμένη», με τον πληθυσμό να είναι υπεργηρασμένος, ένα φαινόμενο που παρατηρείται σε όλη την Ελλάδα. Μόνο σε τρεις μικρούς οικισμούς (Σταυροδρόμι, Γυψοχώρι, Λιβαδίτσα) υπήρξε μια πολύ μικρή αύξηση.
• Οικονομικά δεδομένα: Περίπου το 57,20% του πληθυσμού είναι οικονομικά μη ενεργό (συνταξιούχοι, παιδιά). Από τους οικονομικά ενεργούς, το 17,13% είναι άνεργοι. Ο κυρίαρχος τομέας απασχόλησης διαφέρει ανά περιοχή: τριτογενής τομέας (υπηρεσίες, εμπόριο) στα Γιαννιτσά και πρωτογενής τομέας (γεωργία, κτηνοτροφία) στις υπόλοιπες δημοτικές ενότητες. Αξιοσημείωτο είναι ότι το 90% των απασχολουμένων εργάζεται και διαμένει στον τόπο κατοικίας του.
• Χρήσεις γης και παραγωγική δραστηριότητα: Το 60% της συνολικής έκτασης του Δήμου αποτελείται από αρδεύσιμη γη και μόνιμες καλλιέργειες. Το βαμβάκι είναι η κυρίαρχη καλλιέργεια (30% της έκτασης), ακολουθούμενο από τις ροδακινιές μεταποίησης. Στην περιοχή εντοπίζονται 399 κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, με τις 380 να βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών. Η χαρτογράφηση των υφιστάμενων χρήσεων γης έδειξε την κυριαρχία της κατοικίας στους οικισμούς, αλλά και τη διάχυση κατοικιών, αποθηκών και παραγωγικών μονάδων εκτός των ορίων τους, κυρίως κατά μήκος των οδικών αξόνων.

Τα εναλλακτικά σενάρια χωρικής ανάπτυξης

ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΑΥΡΙΟ ΤΗΣ ΠΕΛΛΑΣ

Με βάση αυτή την αναλυτική καταγραφή, η μελετητική ομάδα εκπόνησε τρία διαφορετικά σενάρια, καθένα από τα οποία δίνει έμφαση σε διαφορετικές προτεραιότητες για την ανάπτυξη του Δήμου:

1. Σενάριο Α: Σκοπός του είναι η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης, με ελάχιστες αλλαγές και παρεμβάσεις. Το σενάριο αυτό δίνει έμφαση στη σταθερότητα και στην αποφυγή ριζικών μετασχηματισμών.
2. Σενάριο Β: Επικεντρώνεται στην ανάδειξη των παραγωγικών και οικονομικών δυνατοτήτων της περιοχής, ενισχύοντας τους βασικούς τομείς της οικονομίας (γεωργία, κτηνοτροφία, μεταποίηση). Στόχος είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και η οικονομική ανάπτυξη μέσω της αναβάθμισης των υφιστάμενων υποδομών και της χωροθέτησης νέων παραγωγικών ζωνών.
3. Σενάριο Γ: Έχει ως κύριο άξονα την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Εστιάζει στη βιώσιμη ανάπτυξη, στην προστασία των φυσικών πόρων, στην ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου της Πέλλας και στην προώθηση του αγροτουρισμού και του πολιτιστικού τουρισμού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το τελικό σχέδιο μπορεί να είναι ένας συνδυασμός στοιχείων από όλα τα σενάρια, με βάση τις ανάγκες και τις προτάσεις που θα προκύψουν από τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων μερών.

Η πρόσκληση για ενεργό συμμετοχή

Τόσο ο Δήμαρχος Στάθης Φουντουκίδης όσο και η μελετητική ομάδα κάλεσαν τους πολίτες και τους φορείς να συμμετάσχουν ενεργά στη διαδικασία. «Σας προτρέπουμε όλους να συμμετέχετε ενεργά», τόνισε ο Δήμαρχος. Η διαδικασία αυτή είναι μοναδική, καθώς δίνει τη δυνατότητα στους κατοίκους του Δήμου να διαμορφώσουν το μέλλον του τόπου τους και να αποκτήσουν ένα σύγχρονο και λειτουργικό εργαλείο που θα τους εξυπηρετεί για πολλά χρόνια.

Η ευρύτητα της ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης, η οποία περιλαμβάνει τα δημογραφικά, οικονομικά, γεωργικά και κτηνοτροφικά δεδομένα, σε συνδυασμό με τη γεωλογική και περιβαλλοντική μελέτη που θα ακολουθήσει, διασφαλίζει ότι το ΤΠΣ θα είναι ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που θα λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους. Το τελικό σχέδιο θα είναι αποτέλεσμα συνεργασίας και διαλόγου, με στόχο ένα ισορροπημένο αποτέλεσμα που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες και το όραμα των κατοίκων της Πέλλας. Η ολοκλήρωση του έργου αναμένεται να θέσει τα θεμέλια για μια νέα εποχή ανάπτυξης, με ξεκάθαρους κανόνες και σταθερότητα, δίνοντας ώθηση στην οικονομία, προστατεύοντας το περιβάλλον και αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής. Η Πέλλα, με την πλούσια ιστορία και την παραγωγική της δυναμική, έχει την ευκαιρία να σχεδιάσει το μέλλον της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΑΥΡΙΟ ΤΗΣ ΠΕΛΛΑΣ