Με τους χορούς και πανηγύρια…

ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΑΝΑΣΕΣ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΛΛΑΣ

– Από τον άλλο μήνα θα… ξαναβρούν την ερήμωσή τους, αφού οι απόδημοι επιστρέφουν στην έδρα τους

– Κανένα κίνητρο από την Πολιτεία στους νέους να μείνουν μόνιμα στον τόπο τους…

Ρεπορτάζ: Μίλτος Παπαδημητρίου 

Την… τιμητική τους έχουν και το φετινό καλοκαίρι τα χωριά της Πέλλας που ζωντανεύουν κυρίως από τους απόδημους που τα επισκέπτονται, ενώ η περιοχή μας βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος χάρη στα παραδοσιακά πανηγύρια, τα ανταμώματα και τις διάφορες εκδηλώσεις που προγραμματίζουν οι κατά τόπους Πολιτιστικοί Σύλλογοι και Σωματεία και κορυφώνονται τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου.

Ωστόσο, μόλις φεύγουν από τα χωριά τους οι απόδημοι και οι επισκέπτες στα τέλη Αυγούστου ή κάποιοι στα μέσα Σεπτεμβρίου, η ηπειρώτικη ύπαιθρος «μαραζώνει» και επιστρέφει στη …συνηθισμένη νεκρική σιγή που επικρατεί τους περισσότερους μήνες του χρόνου!

Η Πέλλα ζωντανεύει κάθε καλοκαίρι, γεμίζοντας με μουσική, χορούς και γέλια. Τα παραδοσιακά πανηγύρια, οι εκδηλώσεις και τα ανταμώματα των Πολιτιστικών Συλλόγων αποτελούν τον παλμό της περιοχής, ειδικά κατά τον Δεκαπενταύγουστο. Ωστόσο, πίσω από αυτή τη γιορτινή εικόνα κρύβεται μια σκληρή πραγματικότητα: η ερήμωση που ακολουθεί με την επιστροφή των αποδήμων και των επισκεπτών στα τέλη του καλοκαιριού. Η ύπαιθρος “μαραζώνει” και επιστρέφει στη σιωπή, αναδεικνύοντας ένα χρόνιο πρόβλημα που απασχολεί έντονα τον Νομό.

Δύο όψεις της ίδιας πραγματικότητας

Η Πέλλα, όπως και πολλές άλλες επαρχιακές περιοχές της Ελλάδας, ζει σε δύο ταχύτητες. Το καλοκαίρι, τα χωριά γεμίζουν ζωή. Οι απόδημοι που επιστρέφουν από τα αστικά κέντρα ή το εξωτερικό ξαναβρίσκουν τις ρίζες τους, τα σπίτια τους ανοίγουν ξανά, και οι πλατείες γεμίζουν με κόσμο. Αυτή η εποχική αναζωογόνηση είναι μια πρόσκαιρη ανάπαυλα από την καθημερινή εγκατάλειψη.

Την περίοδο αυτή, οι πολιτικοί και οι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης βρίσκονται παντού. Σε κάθε εκδήλωση, σε κάθε πανηγύρι, οι ομιλίες τους είναι γεμάτες υποσχέσεις για την ανάπτυξη, τις τουριστικές προοπτικές, τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν πολλοί ντόπιοι, οι υποσχέσεις αυτές μοιάζουν συχνά με “σχέδια επί χάρτου” που δεν εφαρμόζονται ποτέ.

Μόνιμος κάτοικος του ορεινού όγκου περιγράφει με πικρία αυτή την κατάσταση: “Στις διαπιστώσεις και στις ωραίες ιδέες, όλοι, όσοι έρχονται να μας σώσουν είναι καλοί. Το θέμα είναι τι συμβαίνει όταν σβήνουν τα φώτα και σιγούν τα κλαρίνα στο τέλος του καλοκαιριού. Πάλι μόνοι μας μένουμε, περιμένοντας το επόμενο αντάμωμα, λιγότεροι κάθε χρόνο”. Αυτή η φράση συνοψίζει την απογοήτευση των κατοίκων που νιώθουν ξεχασμένοι μόλις ολοκληρωθούν οι καλοκαιρινές γιορτές.

Η πληγείσα ύπαιθρος και η φυγή των νέων

Το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο. Η Πέλλα, με εξαίρεση λίγους δημοφιλείς προορισμούς όπως τα Λουτρά του Πόζαρ, βλέπει την ύπαιθρό της να ερημώνει. Πολλοί κάτοικοι, κυρίως νέοι, αναγκάζονται να αναζητήσουν την τύχη τους στα μεγάλα αστικά κέντρα ή στο εξωτερικό, αφήνοντας πίσω τους γερασμένα χωριά.

Η απαξίωση του αγροτοκτηνοτροφικού κλάδου, που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της Πέλλας, συνέβαλε καθοριστικά σε αυτή τη φυγή. Η Πολιτεία δεν έχει δώσει ουσιαστικά κίνητρα στους νέους για να παραμείνουν και να ασχοληθούν με την παραγωγή. Η έλλειψη βασικών υποδομών, όπως δημόσιες υπηρεσίες, σχολεία, Κέντρα Υγείας και τράπεζες, καθιστά τη ζωή στα χωριά δύσκολη και αποθαρρυντική για τα νέα ζευγάρια.

Ακόμη και θεσμοί με βαθιά κοινωνική σημασία, όπως οι εκκλησίες, νιώθουν τις επιπτώσεις. Οι καμπάνες ακούγονται αραιά και πού, λόγω της έλλειψης ιερέων και της περιορισμένης παρουσίας κατοίκων.

Οι λίγοι επαγγελματίες που επιμένουν να μένουν στις απομονωμένες περιοχές, όπως στην Ανατολική Αλμωπία και τη Βεγορίτιδα, επιτελούν πλέον και λειτούργημα, προσφέροντας υπηρεσίες σε μια κοινότητα που συρρικνώνεται.

Προεκλογικές υποσχέσεις και η σκληρή πραγματικότητα

Το φαινόμενο της εποχικής αναζωογόνησης είναι ιδιαίτερα έντονο στις προεκλογικές περιόδους. Τότε, οι υποψήφιοι για βουλευτικές, αυτοδιοικητικές και ευρωεκλογές επισκέπτονται την ύπαιθρο της Πέλλας, υπόσχονται αποκέντρωση και κίνητρα για τους νέους. Ωστόσο, μετά το τέλος των εκλογών, “ο κάθε κατεργάρης επιστρέφει στον πάγκο του και η ύπαιθρος ξανά ερημώνει”.

Είναι κοινά αποδεκτό, όπως αναφέρεται και στην τοπική εφημερίδα, ότι η Πολιτεία δεν έχει λάβει κανένα σοβαρό μέτρο για να αντιστρέψει τη συγκέντρωση του πληθυσμού στις πόλεις. Επιπλέον, οι φορείς της αυτοδιοίκησης φέρουν και αυτοί μερίδιο ευθύνης για την πληθυσμιακή συρρίκνωση του Νομού, καθώς δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που θα κρατούσε τους νέους στον τόπο τους.

Το καλοκαίρι της Πέλλας, με τα πανηγύρια και τους χορούς, αποτελεί μια γιορτή της παράδοσης και της ενότητας, αλλά ταυτόχρονα λειτουργεί ως υπενθύμιση ενός προβλήματος που βαθαίνει. Η ερήμωση των χωριών είναι μια πρόκληση που απαιτεί άμεσες και ουσιαστικές λύσεις, πέρα από τις εποχικές υποσχέσεις και τους εορταστικούς χαιρετισμούς.

Με τους χορούς και πανηγύρια…