Η Μάχη της Πέλλας κατά της Ευλογιάς των Αιγοπροβάτων

Γράφει ο Μίλτος Παπαδημητρίου 

Η ευλογιά των αιγοπροβάτων, μια σοβαρή ιογενής νόσος, έχει βρει τη χώρα αντιμέτωπη με μία εκτεταμένη επιζωοτία που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2024 και συνεχίζει να πλήττει το ζωικό κεφάλαιο. Στο επίκεντρο της υγειονομικής αυτής κρίσης βρίσκεται και η Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας, η οποία, αν και με μικρότερο αριθμό επιβεβαιωμένων κρουσμάτων σε σχέση με άλλες περιοχές, βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού, εφαρμόζοντας με αυστηρότητα τα μέτρα βιοασφάλειας που αποφασίστηκαν σε κεντρικό επίπεδο από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Η κρισιμότητα της κατάστασης εντείνεται από την ευρύτερη αναστάτωση στον αγροτο-κτηνοτροφικό κλάδο λόγω των καθυστερήσεων στις επιδοτήσεις και της αγωνίας για το μέλλον της παραγωγής.

Η Κατάσταση στην Πέλλα: Μικρός Αριθμός, Μεγάλη Ανησυχία

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), έως το τέλος Σεπτεμβρίου του 2025, η Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας κατέγραψε 2 επιβεβαιωμένα κρούσματα σε 2 εκτροφές (βλ. πίνακα “ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΜΕΝΩΝ ΚΡΟΥΣΜΑΤΩΝ”). Τα κρούσματα αυτά εντοπίστηκαν πρόσφατα, με τα δύο να καταγράφονται μόνο τον Σεπτέμβριο του 2025 (βλ. πίνακα “ΜΗΝΙΑΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ… – ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2025”). Ο εντοπισμός κρουσμάτων σε κτηνοτροφικές μονάδες σε περιοχές όπως η Παλαιά και Νέα Πέλλα, όπως αναφέρουν τοπικά ρεπορτάζ, έχει σημάνει άμεσο “συναγερμό” στον κτηνοτροφικό κόσμο της περιοχής.

Αν και ο αριθμός είναι συγκριτικά μικρός έναντι των δεκάδων ή εκατοντάδων κρουσμάτων που καταγράφονται σε άλλες Π.Ε. (π.χ. Λάρισα, Ξάνθη, Έβρος), η παρουσία του ιού δημιουργεί άμεση απειλή για το τοπικό ζωικό κεφάλαιο. Μάλιστα, έχει αναφερθεί η απώλεια ενός πυρήνα φυλής Χίου στην Παραλίμνη Γιαννιτσών, γεγονός που αναδεικνύει τη σημασία της διατήρησης του γενετικού υλικού, πέρα από την οικονομική ζημία. Η γεωγραφική θέση της Πέλλας, εντός της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, όπου άλλες ενότητες (Σέρρες, Ημαθία, Πιερία) έχουν επίσης πληγεί, καθιστά επιτακτική την αυστηρή τήρηση των μέτρων και την οριοθέτηση ζωνών προστασίας και επιτήρησης, συχνά λόγω γειτνίασης με πληγείσες περιοχές, όπως η Ημαθία.

Εντατικοποίηση των Μέτρων: Οι Οκτώ Προτάσεις της Ομάδας Εργασίας

Η κυβέρνηση, μέσω του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ), εντατικοποιεί τα μέτρα βιοασφάλειας υιοθετώντας τις οκτώ προτάσεις της Ομάδας Εργασίας που έχει συσταθεί για τη διαχείριση της επιζωοτίας, με επικεφαλής τον ΓΓ Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σπύρο Πρωτοψάλτη. Οι προτάσεις αυτές, οι οποίες έχουν άμεση εφαρμογή και στην Πέλλα, περιλαμβάνουν:

1. Διεύρυνση ωραρίου λειτουργίας σταθμών απολύμανσης: Στόχος η μείωση του μικροβιακού φορτίου σε οχήματα μεταφοράς ζώων, ζωοτροφών και γάλακτος, με παράλληλη εξέταση οικονομικής στήριξης για τους κτηνοτρόφους.
2. Εντατικοποίηση επιτήρησης και αστυνόμευσης: Επιτάχυνση των κυρώσεων, μη αποζημίωση των παραβατών και παραπομπή στις αρμόδιες αρχές για αποτρεπτική ισχύ, ζήτημα ιδιαίτερα κρίσιμο για την αποφυγή απόκρυψης κρουσμάτων, όπως τονίζεται και από τους αρμόδιους.
3. Δημιουργία μόνιμου μηχανισμού ετοιμότητας: Με χρήση drones για μόνιμη επιτήρηση των μετακινήσεων, άμεση προμήθεια υλικών και ενίσχυση του κτηνιατρικού προσωπικού.
4. Άμεση διαχείριση ζωοτροφών: Καταγραφή, φωτογράφηση, δέσμευση και υγειονομική διαχείριση των ζωοτροφών στις μολυσμένες εκτροφές για αποφυγή περαιτέρω μετάδοσης.
5. Δημοσίευση στοιχείων: Πλήρης διαφάνεια για την εξέλιξη της επιζωοτίας, ημερομηνίες και αριθμό εστιών ανά Π.Ε., για την ενημέρωση και εγρήγορση του παραγωγικού κόσμου.
6. Νέος κύκλος ενημέρωσης: Διοργάνωση εκπαιδευτικών δράσεων για τα μέτρα βιοασφάλειας, με προτεραιότητα στις πληγείσες περιοχές, όπως η Πέλλα, για τη διαρκή εκπαίδευση των κτηνοτρόφων.
7. Συγκρότηση επιστημονικής επιτροπής για το εμβόλιο: Διερεύνηση της αποτελεσματικότητας των διαθέσιμων εμβολίων της ΕΕ, της διάρκειας ανοσίας και των οικονομικών επιπτώσεων από ενδεχόμενη εφαρμογή εμβολιαστικού σχήματος.
8. Άμεση θανάτωση και καταστροφή: Κρίσιμο μέτρο για τον περιορισμό της εξάπλωσης της νόσου, που πρέπει να πραγματοποιείται εντός 72 ωρών (το αργότερο 4 ημερών) μετά το θετικό εργαστηριακό αποτέλεσμα.

Η Διπλή Αγωνία των Κτηνοτρόφων: Ευλογιά και Ρευστότητα

Η μάχη με την ευλογιά δεν είναι μόνο υγειονομική, αλλά και οικονομική και ψυχολογική. Οι κτηνοτρόφοι της Πέλλας και όλης της χώρας βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα διπλό μέτωπο:

• Η Απειλή της Ευλογιάς: Η νόσος απαιτεί αυστηρότητα και πειθαρχία στα μέτρα βιοασφάλειας (περίφραξη, απολυμαντικές τάφροι, έλεγχος μετακινήσεων) για να αποφευχθεί η περαιτέρω εξάπλωση, με τον κίνδυνο της υποχρεωτικής θανάτωσης των ζώων να είναι διαρκώς παρών (συνολικά έχουν θανατωθεί 327.868 αιγοπρόβατα).
• Το Πρόβλημα της Ρευστότητας: Η αγροτο-κτηνοτροφία βρίσκεται σε οριακό σημείο λόγω του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ, το οποίο έχει «παγώσει» τις πληρωμές των επιδοτήσεων. Ο Υπουργός Κ. Τσιάρας έχει δεσμευτεί για σταδιακή καταβολή, ξεκινώντας από τα παλιά βιολογικά, και στη συνέχεια για αποζημιώσεις ζωοτροφών και πληρωμή αποζημιώσεων για τα θανατωθέντα ζώα λόγω ευλογιάς. Η καθυστέρηση όμως αυτή δημιουργεί σοβαρά προβλήματα ρευστότητας στους παραγωγούς, οι οποίοι εξετάζουν ακόμα και κινητοποιήσεις.

Το Ζήτημα του Εμβολίου και η Παράνομη Διακίνηση

Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα είναι αυτό του εμβολιασμού. Το ΥπΑΑΤ και η επιστημονική κοινότητα είναι αρνητικοί στον εμβολιασμό ως μέτρο εκρίζωσης, καθώς δεν υπάρχει εγκεκριμένο ευρωπαϊκό εμβόλιο, και εκτιμάται ότι μπορεί να έχει μόνο 60% επιτυχία, δυσχεραίνοντας τον διαχωρισμό μεταξύ εμβολιασμένων και πραγματικά ασθενών ζώων. Ωστόσο, η απελπισία των κτηνοτρόφων έχει οδηγήσει στην εμφάνιση παράνομων εμβολίων από Τουρκία, Ιορδανία και Αίγυπτο στη «μαύρη αγορά» (κόστος 3,50 ευρώ ανά ζώο). Η είδηση αυτή προκάλεσε την παρέμβαση του Υπουργού Κ. Τσιάρα, ο οποίος ζήτησε από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να διενεργήσει έρευνα για τη διακίνηση των μη πιστοποιημένων αυτών εμβολίων, τα οποία ενοχοποιούνται για παρενέργειες και ενδεχόμενη διάδοση της ασθένειας.

Συμπέρασμα

Η Πέλλα, με τα 2 επιβεβαιωμένα κρούσματα ευλογιάς, βρίσκεται σε κατάσταση μέγιστης εγρήγορσης. Η αποτελεσματικότητα των οκτώ προτάσεων της Ομάδας Εργασίας – με έμφαση στην εντατικοποίηση των ελέγχων, την άμεση θανάτωση των μολυσμένων ζώων και την αυστηρή τήρηση της βιοασφάλειας – κρίνεται καθοριστική για τον περιορισμό της νόσου. Ωστόσο, η επιτυχία του εγχειρήματος εξαρτάται άμεσα από τη συνεργασία των κτηνοτρόφων, την πάταξη της παράνομης διακίνησης εμβολίων και την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος ρευστότητας, ώστε οι παραγωγοί να μην οδηγηθούν σε απελπισμένες ενέργειες και να μπορέσουν να συνεχίσουν το έργο τους. Η μάχη κατά της ευλογιάς στην Πέλλα και σε όλη τη χώρα αποτελεί μια σύνθετη άσκηση δημόσιας υγείας, οικονομικής στήριξης και αυστηρής εφαρμογής του νόμου.

Η Μάχη της Πέλλας