Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ
Η μεγάλη μάχη του Αγίου Καλλίνικου με τη Μασονική Στοά
Μια άγνωστη πτυχή της ζωής του Αγίου Καλλίνικου έρχεται στο φως: Ο ανυποχώρητος αγώνας του εναντίον της πανίσχυρης, για την εποχή, Μασονικής Στοάς της Έδεσσας.
Το χαρμόσυνο γεγονός της αγιοποίησης του μακαριστού Μητροπολίτη Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας Καλλίνικου, που διετέλεσε ο Άγιος Ποιμενάρχης του νομού μας από το 1967 έως το 1984, φέρνει στην επιφάνεια μια άγνωστη και συγκλονιστική πτυχή της ζωής του. Η μάχη που έδωσε ο Άγιος Καλλίνικος απέναντι στην παντοδύναμη Μασονική Στοά της Έδεσσας, η οποία διατηρούσε ακόμα και σήμερα κτήριο στο κέντρο της πόλης, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες, αλλά και πιο άγνωστες, μάχες που έδωσε ο Άγιος, με μοναδικό σκοπό τη διάσωση των ψυχών των πιστών.
Ο Άγιος Καλλίνικος, κατά κόσμον Δημήτριος Πούλος, γεννήθηκε στα Σιταράλωνα Αιτωλοακαρνανίας το 1919. Διετέλεσε Μητροπολίτης Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας από το 1967 έως το 1984, οπότε και εκοιμήθη εν Κυρίω. Το 2020, ανακηρύχθηκε άγιος της Ορθοδόξου Εκκλησίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, με τη μνήμη του να εορτάζεται στις 8 Αυγούστου. Η χειροτονία του σε Μητροπολίτη Εδέσσης πραγματοποιήθηκε στις 25 Ιουνίου 1967, λίγες μέρες αφότου η Ιερά Σύνοδος προσάρτησε στη Μητρόπολη Εδέσσης και την Επαρχία Αλμωπίας.
Η άγνωστη μάχη του με τη Μασονία
Η φήμη του Αγίου Καλλίνικου ήταν μεγάλη στην περιοχή, και το ποιμαντικό του έργο σημαντικό. Μερίμνησε για την πνευματική κατάρτιση των κληρικών, περιόδευε συνεχώς στις ενορίες και ανέδειξε τις τοπικές αγίες, τη νεομάρτυρα Χρυσή και τη μάρτυρα Βάσσα την Εδεσσαία. Παράλληλα, ίδρυσε οικοτροφείο για νέους, γηροκομείο και ανασύστησε την Ιερά Μονή Αρχαγγέλου Μιχαήλ Αριδαίας.
Ωστόσο, μια άγνωστη λεπτομέρεια που βλέπει για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας είναι ο σκληρός αγώνας του εναντίον της Μασονικής Στοάς της Έδεσσας. Η Έδεσσα είχε παράδοση στα μασονικά δρώμενα και διατηρούσε κτήριο στο κέντρο της, με την επιγραφή του να βρίσκεται ακόμα και σήμερα σε μαρμάρινη πλάκα.
Ο Άγιος Καλλίνικος κουράστηκε πολύ από αυτόν τον αγώνα, τόσο ψυχολογικά όσο και σωματικά. Ο ίδιος γνώριζε ότι είχε χρέος, με εκκλησιαστικό φρόνημα και ήθος, να πολεμήσει τη Μασονία, αντί να προτιμήσει την ησυχία του και τις φιλίες με τα ισχυρά πρόσωπα της πόλης.
Με μεθοδικότητα και πνευματική δουλειά, ο Άγιος μιλούσε στους πιστούς και μέσα από τα κηρύγματά του εναντίον της Μασονίας. Οι Τέκτονες της περιοχής, αντιλαμβανόμενοι τον κίνδυνο, ξεκίνησαν προπαγάνδα υπέρ του τεκτονισμού. Ο Άγιος Καλλίνικος, όμως, δεν υποχώρησε. Έκανε πιο αυστηρές τις ποινές του προκατόχου του, Μητροπολίτη Διονυσίου, που είχε προβεί σε μέτρα όπως η στέρηση της Θείας Κοινωνίας και η απαγόρευση θρησκευτικής κηδείας σε όσους δεν μετανοούσαν.
Με τον λόγο του και τη μεγάλη πατρική αγάπη του, ο Άγιος έδωσε μάχη για να συνετίσει τους Μασόνους. Τελικά, κάποιοι από αυτούς μετανόησαν προς το τέλος της ζωής τους, ενώ με επιστολή τους ενημέρωσαν τον Άγιο Καλλίνικο ότι η Μασονική Στοά της Έδεσσας είχε κλείσει. Ο Άγιος έμεινε ακλόνητος στις ορθόδοξες πεποιθήσεις του, ώσπου είδε με χαρά τη διάλυση της Στοάς.
Μαζί με τη Μασονία, πολεμούσε και τους Φιλοσκοπιανούς
Οι αγώνες του Αγίου Καλλίνικου εναντίον της Μασονίας έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας, όταν διαδιδόταν έντονα ότι ηγετικά στελέχη της ήταν μασόνοι. Παράλληλα, ο Άγιος πολεμούσε τους Φιλοσκοπιανούς για την ασυμβίβαστη εθνική και θρησκευτική του δράση, υπερασπιζόμενος την ελληνικότητα της γης του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Παρόλα αυτά, ο Άγιος Καλλίνικος έδειχνε αγάπη στους Μασόνους της περιοχής, μιλώντας τους με καλοσύνη και συμπεριφερόμενος πολύ καλά όταν τον επισκέπτονταν. Αυτή η καλοσύνη, ίσως, ήταν που τον έκανε να έχει αυτή την εξέλιξη και να γίνει η αιτία για την αγιοκατάταξή του από την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Ο Μητροπολίτης Καλλίνικος εκοιμήθη στην Αθήνα στις 7 Αυγούστου 1984, και ετάφη στο δημοτικό Κοιμητήριο της Έδεσσας, μετά από δική του επιθυμία, καθώς ήθελε να βρίσκεται κοντά στον λαό του.
Μαρτυρίες που συγκλονίζουν
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, σε πρόσφατο κείμενό του, αναφέρεται στον βίο του νέου Αγίου της Εκκλησίας μας. Το κείμενο περιλαμβάνει δέκα σπάνια περιστατικά από έναν στρατιωτικό ιατρό, τον κ. Ευάγγελο Βασιλείου, ο οποίος είχε στενή επικοινωνία με τον Άγιο.
Ο κ. Βασιλείου, ο οποίος γνώρισε τον Άγιο Καλλίνικο όταν μετατέθηκε στην Έδεσσα το 1972, αναφέρει ότι ο Μητροπολίτης ήταν ένας «ασκητής Επίσκοπος», με απλότητα, αλήθεια και βαθιά πραότητα. Μια από τις πιο εντυπωσιακές μαρτυρίες αφορά τον στρατηγό Αλέξανδρο Καλεντερίδη, ο οποίος περιέγραφε με συγκίνηση το ενδιαφέρον του Αγίου για τους στρατιώτες, όταν τους υποδέχτηκε μια κρύα νύχτα του χειμώνα του 1968.
Η προσωπικότητα του Αγίου Καλλίνικου προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση ακόμα και σε ανθρώπους που δεν είχαν στενή σχέση με την Εκκλησία, όπως ο σκηνοθέτης Δημήτρης Κολλάτος. Ο ίδιος ομολόγησε ότι «πρώτη φορά συνάντησα τέτοιον Επίσκοπο».
Η αγιοποίηση του Μητροπολίτη Καλλίνικου αποτελεί μια δικαίωση για τους αγώνες του και μια επιβεβαίωση της «αποστολής» του: να είναι ένας πραγματικός ποιμένας που δεν φοβάται να πολεμήσει για την πίστη και το ποίμνιό του.
Ο ερχομός του νέου Μητροπολίτη, οι ψεύτικες κατηγορίες και ο ανυποχώρητος αγώνας του, που οδήγησε στο “ξεδόντιασμα” των Τεκτόνων και τη διάλυση της Στοάς, σε μια άγνωστη πτυχή της πρόσφατης εκκλησιαστικής ιστορίας.
Η αγιοποίηση του μακαριστού Μητροπολίτη Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας Καλλίνικου, ενός ποιμενάρχη που άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στον νομό από το 1967 έως το 1984, φέρνει στο φως μια άγνωστη πτυχή της ζωής του: τον τιτάνιο αγώνα του εναντίον της πανίσχυρης, για την εποχή, Μασονικής Στοάς της Έδεσσας. Μια μάχη που διεξήχθη με πνευματικά όπλα και οδήγησε τελικά στη διάλυση της Στοάς και στη μετάνοια ορισμένων μελών της.
Το παρασκήνιο του ερχομού του νέου Μητροπολίτη
Ο Άγιος Καλλίνικος, κατά κόσμον Δημήτριος Πούλος, αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά του ως Μητροπολίτης Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας, ήρθε αντιμέτωπος με μια περίπλοκη κατάσταση. Ο προκάτοχός του, Μητροπολίτης Διονύσιος, είχε ήδη ξεκινήσει έναν σκληρό αγώνα εναντίον της Μασονίας και του Σεβασμίου της Στοάς, του διακεκριμένου οδοντιάτρου και πρώην δημάρχου της Έδεσσας, Κωνσταντίνου Σιβένα. Είχε φτάσει μάλιστα στο σημείο να του στερήσει τη Θεία Κοινωνία και να τον προειδοποιήσει ότι δεν θα τον κηδέψει εκκλησιαστικά εάν δεν μετανοήσει.
Λίγο πριν την ενθρόνισή του, ο Άγιος Καλλίνικος πληροφορήθηκε μια ψευδή και ανυπόστατη κατηγορία: ότι και ο ίδιος ήταν Μασόνος. Μια συκοφαντία που κυκλοφορούσε ευρύτατα, χωρίς ο ίδιος να γνωρίζει τίποτα. Ωστόσο, στην χειροτονία του στις 25 Ιουνίου 1967, ο πρώτος Εδεσσαίος που τον πλησίασε ήταν ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Σιβένας, τον οποίο ο Καλλίνικος χαιρέτησε με μεγάλη χαρά. «Αν έχω τέτοιους καλούς ανθρώπους, θα περάσουμε καλά», του είπε, αγνοώντας την ιδιότητά του.
Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ
Η σύγκρουση και η επιστολή που έμεινε στην ιστορία
Η συκοφαντία έφτασε στο αυτί του Μητροπολίτη προς το τέλος του 1969, τόσο προφορικά όσο και γραπτά. Αποφασισμένος να ξεκαθαρίσει τη θέση του, κάλεσε τον Κωνσταντίνο Σιβένα, ο οποίος δεν αρνήθηκε ότι ήταν ο Σεβάσμιος της Μασονίας. Η αντίδραση του Αγίου Καλλίνικου ήταν άμεση και δημόσια. Σε κήρυγμά του στον Μητροπολιτικό Ναό της Έδεσσας, καταφέρθηκε ανοιχτά εναντίον της Μασονίας, προκαλώντας μεγάλη εντύπωση.
Ο Κωνσταντίνος Σιβένας, προσπαθώντας να υπερασπιστεί τον εαυτό του, έστειλε μια επιστολή στον Μητροπολίτη στις 16 Μαρτίου 1970, στην οποία διαμαρτυρόταν για την επίθεση, ενώ τον κατηγορούσε ότι «εξετέθη ανεπανορθώτως» έναντι της «μεγάλης μερίδος Εδεσσαίων» που γνώριζαν καλύτερα τα περί Τεκτονισμού. Παράλληλα, δήλωνε ότι οι εκκλησιαστικές ποινές δεν τον «πτοούν» ούτε τον «συγκινούν».
Η απάντηση του Αγίου Καλλίνικου ήταν αποστομωτική. Σε μια επιστολή του, στις 27 Ιουνίου 1970, ξεκαθάρισε τη θέση του, με θάρρος και ορθόδοξο φρόνημα. Τόνισε ότι η στάση του πηγάζει από το καθήκον του να προστατεύει το ποίμνιό του «από πάσης αιρέσεως και πλάνης». Ανέλυσε γιατί η Μασονία δεν είναι απλά μια φιλανθρωπική εταιρία, αλλά μια θρησκεία, με δικό της θεό και λατρεία, και ότι είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του Ορθόδοξου Χριστιανού. Τον προειδοποίησε ότι θα του στερήσει τα Μυστήρια της Εκκλησίας και την εξόδιο ακολουθία, και του ζήτησε να επιλέξει: την Εκκλησία ή τη Μασονία. «Είμαι Επίσκοπος της Εκκλησίας και ουχί Σεβάσμιος της Μασωνίας», του έγραψε με παρρησία.
Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ
Το τέλος της Στοάς και η μετάνοια
Ο διάλογος συνεχίστηκε με επιστολή του Σιβένα, ο οποίος τον χαρακτήρισε «φανατικό» και τον απείλησε με δυσφήμιση σε όλη την Ελλάδα. Όπως αποκαλύφθηκε, οι συκοφαντίες που κυκλοφορούσαν για τον Άγιο Καλλίνικο στην Έδεσσα προέρχονταν από αυτόν τον πόλεμο των Μασόνων.
Ο Άγιος Καλλίνικος, όμως, δεν υπέκυψε. Λίγο πριν το τέλος της ζωής του, ο Κωνσταντίνος Σιβένας επισκέφθηκε τον Μητροπολίτη, ζητώντας του να άρει την απαγόρευση για την κηδεία του. Ο Άγιος του ζήτησε να μετανοήσει και να εξομολογηθεί. Πράγματι, ο Σιβένας εξομολογήθηκε και με γραπτή δήλωσή του προς τον Μητροπολίτη, δήλωσε ότι έπαψε να ασχολείται με τον Τεκτονισμό και ότι ήταν, είναι και θα είναι «δια βίου Χριστιανός Ορθόδοξος». Η Μασονική Στοά της Έδεσσας είχε πλέον διαλυθεί.
Ο Άγιος Καλλίνικος, παρόλο τον σκληρό του αγώνα, έδειχνε πατρική αγάπη στον Σιβένα. Του μιλούσε με καλοσύνη, και αυτή η συμπεριφορά, όπως είπε ο ίδιος ο Σιβένας, τον έκανε να τον θεωρεί «πανέξυπνο». Ίσως, αυτή η αγάπη ήταν που τελικά τον οδήγησε στη μετάνοια.
Ο αγώνας του Αγίου Καλλίνικου, που διεξήχθη κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας, όταν πολλοί ισχυροί άντρες ήταν Μασόνοι, αναδεικνύει το ακλόνητο φρόνημα και το θάρρος ενός ποιμενάρχη, που δεν δίστασε να έρθει σε ρήξη με τους ισχυρούς της εποχής για την αλήθεια της πίστης του. Το παράδειγμά του παραμένει επίκαιρο, καθώς αποδεικνύει ότι ο πραγματικός ποιμένας δεν φοβάται να πολεμήσει για την ψυχική σωτηρία του ποιμνίου του.
Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ
