Ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης σχετικά με τον Δείκτη Αποτελεσματικότητα Δήμων 2023 που δημοσιεύουν από κοινού το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών και το Κέντρο Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας και Διακυβέρνησης του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Τα κύρια ευρήματα του Δείκτη Αποτελεσματικότητας Δήμων 2023
Ως προς τη συνολική βαθμολογία των Δήμων στον Δείκτη Αποτελεσματικότητας για το 2023, τα αποτελέσματα είναι:
Στην κατηγορία των μεγάλων ηπειρωτικών Δήμων, οι Δήμοι που βρίσκονται στο καλύτερο 20% είναι οι εξής: Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Σερρών, Βέροιας, Φλώρινας, Κομοτηνής, Παιονίας, Χερσονήσου, Τρίπολης, Αλμωπίας, Κορινθίων, Κατερίνης, Αλεξανδρούπολης, Ορεστιάδας, Ηρωικής Πόλεως Νάουσας, Ελασσόνας, Βόλου, Αργοστολίου, Πέλλας, Θέρμης.
Συνολικά, στο ερωτηματολόγιο απάντησαν 78 Δήμοι, δηλαδή δεδομένα υπέβαλλε μόλις 1 στους 4 Δήμους της χώρας, ποσοστό το οποίο από τη μία πλευρά καταδεικνύει τη μικρή επιχειρησιακή ικανότητα των Δήμων, αλλά από την άλλη εμφανίζεται βελτιωμένο σε σχέση με τον περσινό δείκτη.
Οι Δήμοι της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας απάντησαν σε ποσοστό 45%, γεγονός που καταδεικνύει τη σημαντικά καλύτερη επιχειρησιακή τους οργάνωση και αναδεικνύει τη διαφάνεια και τη λογοδοσία τους.
Ο Δείκτης Αποτελεσματικότητας των Δήμων επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα κατά πόσο είναι αποτελεσματικοί οι Δήμοι στο έργο τους, προσεγγίζοντας την αποτελεσματικότητα στο πλαίσιο της αποδοτικότητας των πόρων που έχουν στη διάθεση τους και της συμμόρφωσής τους ως προς το κανονιστικό πλαίσιο που τους δεσμεύει. Οι 5 βασικές κατηγορίες που αξιολογούν:
Α. Την οργάνωση και τη διακυβέρνηση: το κατά πόσο ο Δήμος δρα βάσει ενός συγκεκριμένου επιχειρησιακού πλάνου, με στοχοθεσία, διαφάνεια και λογοδοσία.
Β. Την οικονομική διαχείριση: την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων, στοχεύοντας στις επενδύσεις για βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, με την μικρότερη δυνατή επιβάρυνση του πολίτη.
Γ. Τις υπηρεσίες: το εύρος υπηρεσιών που προσφέρει ο Δήμος σε νέους, παιδιά, ηλικιωμένους, ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, τις υπηρεσίες πολιτισμού, άθλησης και εκπαίδευσης.
Δ. Τη βιωσιμότητα: το κατά πόσο ο Δήμος ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις για απορρίμματα, ανακύκλωση και πράσινη ανάπτυξη.
Ε. Την πολιτική προστασία: τον βαθμό ετοιμότητας του Δήμου για επέμβαση σε περιπτώσεις ανάγκης.
Δήμος Αλμωπίας
Ο Δήμος Αλμωπίας που βρίσκεται στο 20% των καλύτερων Δήμων στην κατηγορία των μεγάλων ηπειρωτικών Δήμων, έχει συνολική βαθμολογία 56,77 και καταλαμβάνει την 9η θέση μεταξύ 93 ακόμη Δήμων.
Στην οργάνωση και διακυβέρνηση έχει 64,66 στην οικονομική διαχείριση συγκεντρώνει 58,32 στην κατηγορία των υπηρεσιών 51,41 στην βιωσιμότητα 49,72 και στην πολιτική προστασία 59,61.
Δήμος Πέλλας
Ο Δήμος Πέλλας βρίσκεται και αυτός στο 20% των καλύτερων Δήμων, με συνολική βαθμολογία 43,06 καταλαμβάνοντας την 18η θέση στους 93.
Στην κατηγορία οργάνωση και διακυβέρνηση έχει συγκεντρώσει 43,41 στην οικονομική διαχείριση 45,74 στις υπηρεσίες 55,30 στη βιωσιμότητα 37,49 και τέλος στην πολιτική προστασία 33,33.
Δήμος Έδεσσας
Στην έρευνα συμμετείχε και ο Δήμος Έδεσσας, ωστόσο δεν βρέθηκε στο κορυφαίο 20%. Κατάφερε να συγκεντρώσει βαθμολογία 32,86 και είναι στην 51η θέση μεταξύ των 93 Δήμων.
Στην οργάνωση και διακυβέρνηση έχει 13,33 στην οικονομική διαχείριση 51,10 στις υπηρεσίες 39,02 στη βιωσιμότητα 19,20 και στην κατηγορία της πολιτικής προστασίας 41,67.
Δήμος Σκύδρας
Ο Δήμος Σκύδρα συμμετείχε στην έρευνα και μάλιστα συμπεριλαμβάνεται στο καλύτερο 20% στην κατηγορία της οικονομικής διαχείρισης στους μεσαίους ηπειρωτικούς δήμους, έχοντας 65,42. Η συνολική βαθμολογία του Δήμου Σκύδρας είναι 33,15 και βρίσκεται στην 25η θέση. Στις υπόλοιπες κατηγορίες έχει συγκεντρώσει, στην οργάνωση και διακυβέρνηση 43,94 στις υπηρεσίες 16,98 στη βιωσιμότητα 22,77 και στην πολιτική προστασία 16,67.
Μία από τις βασικές αδυναμίες των δήμων σήμερα εντοπίζεται στο πεδίο της υποστελέχωσης και της επιχειρησιακής ικανότητας, που συνδέεται και με την συλλογή και επεξεργασία δεδομένων αξιολόγησης.
Η ανάλυση της αποτελεσματικότητας των Δήμων για το 2023 εντοπίζει ακόμη μία μεγάλη αδυναμία στο πεδίο της Βιωσιμότητας, καθώς η μέση επίδοση ανά κατηγορία Δήμου κυμαίνεται από 11-24%. Η αδυναμία των Δήμων για συλλογή, επεξεργασία και διάθεση στοιχείων στο πεδίο της βιωσιμότητας συνδέεται με την επιχειρησιακή τους ικανότητα και την έλλειψη στελεχών με ανώτατη ή τεχνική μόρφωση.
Η καλύτερη επίδοση των Δήμων για το 2023 εντοπίζεται στο πεδίο της οικονομικής διαχείρισης, καθώς η μέση επίδοση ανά κατηγορία Δήμου κυμαίνεται από 48-50%
Σήμερα, σχεδόν οι μισοί (45%) εργαζόμενοι στους ΟΤΑ είναι μη τακτικό προσωπικό, που σε μεγάλο βαθμό είναι εργαζόμενοι ορισμένου με χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό. Μάλιστα, η τάση ενίσχυσης του συνόλου του προσωπικού των δήμων που παρατηρείται από το 2021 στο 2024 συνεχίζεται με μη τακτικό προσωπικό. Στο τακτικό προσωπικό παρατηρείται μείωση από το 2023 στο 2024.
Σημαντικές κρίνονται οι νομοθετικές ρυθμίσεις όπως το νέο σύστημα εποπτείας και αξιολόγησης της λειτουργίας των Δήμων και διαθεσιμότητας ανοιχτών και προσβάσιμων δεδομένων που αφορούν τη λειτουργία τους. Οι Δήμοι φαίνεται να προσπαθούν να ανταποκριθούν στη συλλογή και διάθεση στοιχείων, ωστόσο η επιχειρησιακή και στελεχιακή τους δυνατότητα είναι χαμηλή.
