Από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στα Ράφια της Πέλλας
Γράφει ο Μίλτος Παπαδημητρίου
Το κλίμα στην χώρα μας είναι ιδιαίτερα θερμό το τελευταίο διάστημα. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στον καύσωνα που δοκιμάζει τις αντοχές μας, αλλά κυρίως στις ραγδαίες εξελίξεις που ταρακουνούν συθέμελα το πολιτικό και οικονομικό μας οικοδόμημα. Από τις αποκαλύψεις για τον ΟΠΕΚΕΠΕ μέχρι τις υποθέσεις στα τελωνεία, οι πολίτες έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με ένα σκηνικό που προκαλεί οργή, αγανάκτηση και, πάνω απ’ όλα, απογοήτευση. Δεν πρόκειται για μεμονωμένα περιστατικά. Μιλάμε για βαθιές ρίζες καθεστωτικών αντιλήψεων χρόνων, για πρακτικές που έχουν διαβρώσει το σύστημα και την εμπιστοσύνη μας. Φαίνεται πως ήρθε επιτέλους η ώρα να ξεριζωθούν!
Στην Πέλλα, όπως και σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, οι πολίτες παρακολουθούν με αγωνία τις εξελίξεις. Εδώ, στη γη που γεννά τον πλούτο της αγροτικής παραγωγής, όπου ο κόπος και ο ιδρώτας είναι καθημερινό φαινόμενο, η αίσθηση της αδικίας είναι ακόμα πιο έντονη. Όταν ακούς για αστρονομικά ποσά παράνομων επιδοτήσεων στον ΟΠΕΚΕΠΕ, όταν γνωρίζεις αγρότες που παλεύουν να βγάλουν τα προς το ζην με δανεικά, όταν βλέπεις τον μόχθο σου να χάνεται μέσα σε ένα γραφειοκρατικό και διεφθαρμένο λαβύρινθο, τότε η οργή μετατρέπεται σε κραυγή.
Ο Πρωθυπουργός και η Αναγνώριση της Ανάγκης για Αλλαγή
Είναι παρήγορο, μέσα σε αυτό το κλίμα, που ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στην καθιερωμένη κυριακάτικη ανάρτησή του στο Facebook, δεν διστάζει να παραδεχτεί: «χρειάζεται πιο έντονη προσπάθεια για να εμπεδωθεί μια νέα κουλτούρα ευθύνης και τήρησης της νομιμότητας, μακριά από πελατειακές νοοτροπίες και πολιτικές που ανήκουν οριστικά στο παρελθόν». Αυτή η παραδοχή, με αφορμή την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, είναι ένα πρώτο βήμα. Δείχνει ότι η ηγεσία της χώρας αναγνωρίζει την ανάγκη για ρήξη με νοοτροπίες που μας κρατούν πίσω. «Θα συνεχίσουμε μέχρι το τέλος αυτής της τετραετίας με την ίδια πίστη ότι η Ελλάδα μπορεί να γίνει ακόμα καλύτερη», ανέφερε χαρακτηριστικά. Μακάρι αυτή η πίστη να μετατραπεί σε άμεσες και ριζικές αλλαγές που θα αγγίξουν την καθημερινότητα όλων των πολιτών, ιδιαίτερα αυτών που ζουν στην περιφέρεια.
Πραγματικά, η χώρα αντιμετώπισε πρωτόγνωρες κρίσεις τα τελευταία χρόνια. Από την πανδημία μέχρι την ενεργειακή κρίση και τις γεωπολιτικές αναταραχές, οι προκλήσεις ήταν τεράστιες. Όμως, η αλήθεια είναι ότι πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα για να επανέλθει η σταθερότητα στην καθημερινότητα των πολιτών. Γιατί, όσο κι αν η μακροοικονομία δείχνει σημάδια ανάκαμψης, η ακρίβεια πνίγει τα νοικοκυριά, και αυτό αποτυπώνεται καθαρά και στα στοιχεία.
ΙΟΒΕ: Απαισιόδοξα τα Νοικοκυριά της Πέλλας (και όχι μόνο) για την Οικονομία
Αδιάψευστος μάρτυρας της ανησυχίας που επικρατεί είναι ο δείκτης οικονομικού κλίματος του ΙΟΒΕ, ο οποίος υποχώρησε και τον Ιούνιο, διαμορφούμενος στις 106,1 μονάδες, από τις 107,0 τον προηγούμενο μήνα. Πρόκειται για τη χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων 10 μηνών. Η υποχώρηση αυτή προέρχεται κυρίως από την εξασθένιση των προσδοκιών στη Βιομηχανία και, το πιο ανησυχητικό, την επιδείνωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Στους υπόλοιπους τομείς η εικόνα μπορεί να σταθεροποιείται ή να βελτιώνεται, αλλά η αγωνία των νοικοκυριών είναι εμφανής.
Στην Πέλλα, η βιομηχανία και η μεταποίηση, ειδικά στον αγροτοδιατροφικό τομέα, αποτελούν βασικούς πυλώνες της τοπικής οικονομίας. Όταν οι προσδοκίες εκεί εξασθενούν, αυτό μεταφράζεται άμεσα σε αβεβαιότητα για τους εργαζόμενους, για τους παραγωγούς, για ολόκληρες οικογένειες. Οι τιμές των πρώτων υλών, το κόστος ενέργειας, τα υψηλά επιτόκια δανεισμού, όλα αυτά επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις και, εν τέλει, μετακυλίονται στον καταναλωτή.
Η Αγωνία του «Νέου Ζευγαριού» στην Πέλλα
Ποιο είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της απαισιοδοξίας; Το νέο ζευγάρι. Αυτό το ζευγάρι που στην Πέλλα ονειρεύεται να χτίσει τη ζωή του, να δημιουργήσει οικογένεια, να μείνει στον τόπο του. Ονειρεύονται το δικό τους σπίτι, μια δουλειά με αξιοπρεπή μισθό, τη δυνατότητα να μεγαλώσουν τα παιδιά τους χωρίς τον φόβο της ακρίβειας.
Όμως, η πραγματικότητα είναι σκληρή. Οι προβλέψεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους τους προσεχείς 12 μήνες επιδεινώνονται: το 56% των νοικοκυριών αναμένει ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση, και μόλις το 6% προβλέπει μικρή βελτίωση. Αυτό αφορά άμεσα και το νέο ζευγάρι. Πώς να σχεδιάσει το μέλλον του, όταν ο μισθός εξανεμίζεται πριν καν φτάσει στα χέρια τους; Πώς να ονειρευτεί το δικό του σπίτι, όταν οι τιμές των ακινήτων, ακόμα και στην επαρχία, έχουν εκτοξευθεί και το κόστος κατασκευής είναι απαγορευτικό; Πώς να ξεκινήσει μια οικογένεια, όταν το κόστος για την ανατροφή ενός παιδιού έχει γίνει δυσβάσταχτο;
Τα Στοιχεία που Πνίγουν την Ελπίδα
Ας δούμε αναλυτικά τι δείχνουν τα στοιχεία, τα οποία δεν αφήνουν περιθώρια για εφησυχασμό:
- Δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης: Εξασθένισε ήπια τον Ιούνιο και διαμορφώθηκε στις -46,9 μονάδες, έναντι -42,7 μονάδες τον Μάιο. Ακόμα πιο ανησυχητικό: οι Έλληνες καταναλωτές εμφανίζονται ως οι περισσότερο απαισιόδοξοι στην ΕΕ, με διαφορά από τους επόμενους (Εσθονία -35,6, Ουγγαρία -29,6). Αυτό σημαίνει ότι η αίσθηση της ανασφάλειας και της απαισιοδοξίας είναι βαθύτερη εδώ από ό,τι στους εταίρους μας.
- Οικονομική Κατάσταση Νοικοκυριών (Τελευταίοι 12 Μήνες): Οι αρνητικές εκτιμήσεις ενισχύθηκαν ήπια στις -48,9 μονάδες. Το 64% των νοικοκυριών εκτίμησε ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης. Μόνο το 3% είδε μικρή βελτίωση. Συγκριτικά, στην ΕΕ και Ευρωζώνη οι δείκτες ήταν πολύ καλύτεροι (-11,6 και -12,0 αντίστοιχα). Φανταστείτε την πίεση που νιώθουν οι οικογένειες της Πέλλας, οι αγρότες μας, οι μικροέμποροι, που βλέπουν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται διαρκώς.
- Προβλέψεις για Οικονομική Κατάσταση Νοικοκυριών (Προσεχείς 12 Μήνες): Οι αρνητικές προβλέψεις εντάθηκαν τον Ιούνιο στις -42,8 μονάδες. Το 56% των νοικοκυριών αναμένει επιδείνωση (από 53% τον Μάιο). Μόλις το 6% προβλέπει βελτίωση. Η αβεβαιότητα για το αύριο είναι διάχυτη. Ένα νέο ζευγάρι στην Πέλλα, που προσπαθεί να ισορροπήσει τον οικογενειακό προϋπολογισμό, αντιμετωπίζει αυτόν τον φόβο καθημερινά. Οι τιμές στα ράφια, οι λογαριασμοί ρεύματος και νερού, το κόστος των καυσίμων – όλα αυτά είναι ένας Γολγοθάς.
- Προβλέψεις για την Οικονομική Κατάσταση της Χώρας: Ο αρνητικός δείκτης ενισχύθηκε αισθητά τον Ιούνιο στις -44,1 μονάδες. Το 61% των καταναλωτών προβλέπει επιδείνωση (από 60%). Μόλις 25% αναμένει σταθερότητα. Ενώ η κυβέρνηση μιλά για ανάπτυξη, ο πολίτης στην Πέλλα, που βλέπει την τοπική οικονομία να παλεύει, είναι πολύ πιο απαισιόδοξος για τη γενική εικόνα της χώρας.
- Πρόθεση για Μείζονες Αγορές: Η πρόθεση για σημαντικές αγορές (επίπλων, ηλεκτρικών συσκευών κ.λπ.) υποχώρησε σημαντικά στις -51,5 μονάδες. Το 60% των καταναλωτών προβλέπει λιγότερες ή πολύ λιγότερες δαπάνες. Αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος δεν έχει τη δυνατότητα να ανανεώσει το σπίτι του, να κάνει τις αναγκαίες αγορές, να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του. Η αγορά της Πέλλας, με τις μικρές επιχειρήσεις, δέχεται βαρύ πλήγμα από αυτή την τάση.
- Πρόθεση για Αποταμίευση: Το 84% των νοικοκυριών δεν θεωρεί πιθανή την αποταμίευση στο επόμενο 12μηνο. Μόλις το 15% τη θεωρεί πιθανή. Πώς να αποταμιεύσει κανείς, όταν οι λογαριασμοί είναι δυσβάσταχτοι και ο μισθός δεν φτάνει για τα βασικά; Αυτό το στοιχείο είναι ενδεικτικό της οικονομικής ασφυξίας που βιώνει η πλειονότητα των Ελλήνων.
Η Τοπική Πραγματικότητα της Πέλλας
Στην Πέλλα, όλα αυτά τα στοιχεία αποκτούν συγκεκριμένες διαστάσεις. Η ακρίβεια δεν είναι αφηρημένη έννοια. Είναι η τιμή του λίτρου στο αγροτικό πετρέλαιο που εκτοξεύεται, είναι το κόστος των λιπασμάτων που κάνει απαγορευτική την καλλιέργεια, είναι οι λογαριασμοί ρεύματος που «κάβουν» τα βιοτεχνικά εργαστήρια και τις μικρές μονάδες επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων. Είναι το νέο ζευγάρι που αναγκάζεται να μένει με τους γονείς του, αδυνατώντας να νοικιάσει ή να αγοράσει το δικό του σπίτι στην Έδεσσα, στα Γιαννιτσά ή στην Αριδαία. Είναι ο νέος αγρότης που διστάζει να επενδύσει στον τόπο του, βλέποντας την αβεβαιότητα να μεγαλώνει.
Η κυβέρνηση, παρά τη συνεχιζόμενη ανάκαμψη της οικονομίας με σταθερούς ρυθμούς και τις βελτιωμένες συνθήκες απασχόλησης (που είναι αλήθεια ότι έχουν σημειωθεί βήματα), οφείλει να δει την πραγματικότητα με τα μάτια του απλού πολίτη. Ο προβληματισμός των νοικοκυριών για τις προοπτικές αύξησης των πραγματικών τους εισοδημάτων και για ενδεχόμενες προκλήσεις στο επόμενο διάστημα είναι υπαρκτός και επιτακτικός.
Ώρα για Δράση, Όχι για Λόγια
Η παραδοχή του Πρωθυπουργού για την ανάγκη «πιο έντονης προσπάθειας για να εμπεδωθεί μια νέα κουλτούρα ευθύνης και τήρησης της νομιμότητας, μακριά από πελατειακές νοοτροπίες και πολιτικές που ανήκουν οριστικά στο παρελθόν» είναι ένα μήνυμα ελπίδας. Όμως, αυτά τα λόγια πρέπει να μεταφραστούν σε άμεσες και ριζικές αλλαγές. Το ξερίζωμα των καθεστωτικών αντιλήψεων δεν είναι απλώς μια ευχή, είναι μια επιτακτική ανάγκη.
Η Πέλλα και οι άνθρωποί της, που έχουν μάθει να παλεύουν, ζητούν απτά αποτελέσματα. Ζητούν ένα κράτος δίκαιο, διαφανές, που να στέκεται δίπλα στον πολίτη και όχι απέναντί του. Ζητούν πολιτικές που θα αντιμετωπίσουν την ακρίβεια, θα στηρίξουν το εισόδημα, θα δώσουν προοπτική στο νέο ζευγάρι, θα επιτρέψουν στις επιχειρήσεις να ανασάνουν.
Η ώρα για τις μεγάλες αλλαγές είναι τώρα. Γιατί, αν δεν ξεριζωθούν οι παθογένειες, οι ρίζες τους θα συνεχίσουν να δηλητηριάζουν το παρόν και το μέλλον μας. Η κυβέρνηση έχει την ευθύνη να αποδείξει στην πράξη ότι είναι αποφασισμένη να το κάνει. Η Πέλλα περιμένει.
Από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στα Ράφια της Πέλλας
