Όταν η Οπαδική Βία «Χτυπά» την Έδεσσα
Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια διαχρονική πληγή: την οπαδική βία. Ένα φαινόμενο που, παρά τα μέτρα και τις εξαγγελίες, αρνείται πεισματικά να υποχωρήσει, αφήνοντας πίσω του τραυματισμούς, φόβο και μια αίσθηση ατιμωρησίας. Ενώ η πανελλαδική συζήτηση συχνά επικεντρώνεται στα μεγάλα ντέρμπι των αστικών κέντρων, η ζοφερή πραγματικότητα αποδεικνύει πως η βία δεν γνωρίζει σύνορα, «χτυπώντας» πλέον με ωμή σφοδρότητα και την καρδιά της επαρχίας. Η Πέλλα και ειδικότερα η πόλη της Έδεσσας, μια περιοχή που φημίζεται για την ηρεμία και τους καταρράκτες της, βρέθηκε στο επίκεντρο σοκαριστικών γεγονότων, αναδεικνύοντας με τον πιο τραγικό τρόπο ότι «απαιτείται πολλή δουλειά ακόμη για την εξάλειψη της οπαδικής βίας».
Η Έδεσσα βίωσε μια ανατριχιαστική σειρά από τρία διαδοχικά επεισόδια ξυλοδαρμών, που έχουν καταγγελθεί στις αρχές και έχουν οδηγήσει δύο άτομα στο νοσοκομείο. Οι διωκτικές αρχές εξετάζουν με ιδιαίτερη προσοχή τα οπαδικά κίνητρα πίσω από αυτά τα χτυπήματα, αν και οι εμπλεκόμενοι επιμένουν σε προσωπικές διαφορές. Μέχρι στιγμής, έχουν συλληφθεί πέντε άτομα, ηλικίας από 21 έως 54 ετών. Ενδεικτικό της φύσης των επεισοδίων είναι το γεγονός ότι δύο εκ των συλληφθέντων φέρεται να είναι γνωστοί οπαδοί αντίπαλων ομάδων, γεγονός που ενισχύει τις υποψίες για οπαδική αντιπαλότητα. Η αστυνομία έχει σχηματίσει δικογραφία για επικίνδυνη σωματική βλάβη, συμπλοκή, εξύβριση και απειλή, σηματοδοτώντας τη σοβαρότητα των πράξεων.
Η Τραγωδία που Κρύβεται στην Έδεσσα: Ένας Νεαρός με Καλυμμένο Μάτι
Ωστόσο, αυτά δεν είναι τα μοναδικά περιστατικά που έχουν συγκλονίσει την τοπική κοινωνία της Έδεσσας. Σοκαριστικές λεπτομέρειες αποκαλύπτονται για ένα περιστατικό οπαδικής βίας που σημειώθηκε πριν από περίπου δύο μήνες στην πόλη, με τραγικές συνέπειες. Ένας νεαρός, θύμα της ανεξέλεγκτης οπαδικής μανίας, κινδυνεύει να χάσει την όρασή του στο ένα μάτι. Η επίθεση ήταν τόσο σφοδρή, που στην ίδια συμπλοκή, ένας οδηγός δέχτηκε επίθεση με πυρσό μέσα στο αυτοκίνητό του.
Σήμερα, ο νεαρός αυτός κυκλοφορεί στην πόλη της Έδεσσας με καλυμμένο το ένα του μάτι, μια ορατή υπενθύμιση της ωμότητας της βίας. Η αβεβαιότητα για το αν θα επανέλθει η όρασή του στο 100% βαραίνει όχι μόνο τον ίδιο και την οικογένειά του, αλλά και ολόκληρη την κοινωνία της Έδεσσας. Σύμφωνα με πληροφορίες, η κατάστασή του βελτιώνεται σταδιακά, αλλά ο δρόμος της ανάρρωσης είναι μακρύς και αβέβαιος.
Μία μόλις μέρα πριν από αυτό το σοκαριστικό συμβάν, ένα άλλο περιστατικό ήρθε να προστεθεί στην αλυσίδα της οπαδικής βίας. Μια ομάδα οπαδών της ίδιας ομάδας, πιθανώς σε μια πράξη εκδίκησης ή πρόκλησης, πέταξε πυρσό πάνω σε ένα διερχόμενο όχημα που οδηγούσε οπαδός αντίπαλης ομάδας, με προφανή στόχο τον τραυματισμό του. Ευτυχώς, η συνέπεια ήταν ο ελαφρύς τραυματισμός του οδηγού, χωρίς περαιτέρω σοβαρά προβλήματα, αλλά το μένος και η πρόθεση ήταν ξεκάθαρα.
Αυτά τα περιστατικά δεν έμειναν ατιμώρητα. Σε πρώτη φάση, προφυλακίστηκαν δύο νεαροί και ο πατέρας τους για την υπόθεση του τραυματισμού του νεαρού. Μετά την προανάκριση, όμως, η έρευνα βάθυνε και αποφασίστηκε η προφυλάκιση δύο ακόμα παιδιών του πατέρα, με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή τα τέσσερα παιδιά και ο πατέρας τους να βρίσκονται προφυλακισμένοι για την ίδια υπόθεση. Η σύλληψη μιας ολόκληρης οικογένειας για περιστατικά οπαδικής βίας υπογραμμίζει το βάθος του προβλήματος και την εξάπλωσή του ακόμα και στον πυρήνα της οικογενειακής δομής.
Η Διυπουργική Συνέντευξη Τύπου και ο Απολογισμός των Μέτρων
Η οπαδική βία, ως μόνιμη παθογένεια της ελληνικής κοινωνίας, βρέθηκε στο επίκεντρο της πρόσφατης Διυπουργικής Συνέντευξης Τύπου, με τη συμμετοχή των Υπουργών Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρη Παπαστεργίου και του αναπληρωτή Υπουργού Αθλητισμού Γιάννη Βρούτση. Κατά τη διάρκειά της, πραγματοποιήθηκε ο απολογισμός των μέτρων που εφαρμόστηκαν τους τελευταίους δεκαέξι μήνες για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του διαχρονικού προβλήματος.
Η δολοφονία του αστυνομικού Γιώργου Λυγγερίδη τον Δεκέμβριο του 2023, κατά τη διάρκεια αγώνα βόλεϊ, λειτούργησε ως καταλύτης για την κυβέρνηση, οδηγώντας σε αυστηρότερα μέτρα. Ωστόσο, τα περιστατικά στην Έδεσσα έρχονται να υπενθυμίσουν ότι η μάχη πρέπει να ενταθεί απέναντι σε κάθε μορφή παραβατικότητας, όχι μόνο εντός των αγωνιστικών χώρων, αλλά και σε σχολεία, πλατείες και γειτονιές. Η βία δεν περιορίζεται πλέον στις κερκίδες, αλλά έχει μεταφερθεί στην καθημερινότητα, απειλώντας την ασφάλεια των πολιτών, ακόμα και σε μικρές, ήσυχες πόλεις.
Οι πέντε άξονες στους οποίους κινήθηκε η πολιτεία ήταν:
- Αυστηροποίηση της νομοθεσίας και επιτάχυνση της εκδίκασης των υποθέσεων: Αυτό περιλάμβανε περισσότερες από δέκα τροποποιήσεις στον ποινικό κώδικα, με στόχο την αύξηση των ποινών και την ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης. Η πρόθεση ήταν να σπάσει ο κύκλος της ατιμωρησίας, που αποτελούσε γόνιμο έδαφος για την αναπαραγωγή της βίας. Η ταχύτητα στην εκδίκαση είναι κρίσιμη για να μην παραμένουν οι δράστες εκτός δικαιοσύνης για μεγάλα χρονικά διαστήματα, γεγονός που αποδυναμώνει το αποτρεπτικό μήνυμα του νόμου.
- Συστήματα επιτήρησης και ελεγχόμενης εισόδου στα γήπεδα: Έχουν τοποθετηθεί περισσότερες από 2.597 σύγχρονες κάμερες υψηλής ευκρίνειας που καλύπτουν όλους τους χώρους των γηπέδων. Αυτές οι κάμερες, σε συνδυασμό με βελτιωμένα συστήματα ελέγχου εισόδου, στοχεύουν στον εντοπισμό και την ταυτοποίηση των ταραχοποιών, καθώς και στην αποτροπή της εισόδου σε άτομα με απαγορευτικό. Η τεχνολογία, σε αυτή την περίπτωση, γίνεται «μάτι» της δικαιοσύνης, παρέχοντας αδιάψευστα στοιχεία.
- Προσωποποιημένα εισιτήρια: Η καθιέρωση των προσωποποιημένων εισιτηρίων ήταν ένα καίριο μέτρο για την ταυτοποίηση κάθε φιλάθλου. Στο διάστημα εφαρμογής των νέων μέτρων, έχουν εκδοθεί σχεδόν 1,5 εκατομμύριο προσωποποιημένα εισιτήρια, εκ των οποίων 235.000 για ανηλίκους και 26.000 για αλλοδαπούς. Αυτό το σύστημα επιτρέπει την άμεση αναγνώριση του ατόμου που βρίσκεται σε συγκεκριμένη θέση, καθιστώντας σχεδόν αδύνατη τη δράση υπο τον μανδύα της ανωνυμίας.
- Αυτοματοποιημένες διοικητικές κυρώσεις: Η Διαρκής Επιτροπή Αντιμετώπισης της Βίας (ΔΕΑΒ) έχει επιβάλει πρόστιμα συνολικού ύψους 1,374 εκατ. ευρώ σε 1.027 αγώνες σε Super League, Κύπελλο ποδοσφαίρου και Basket League. Οι αυτοματοποιημένες διοικητικές κυρώσεις επιτρέπουν την άμεση τιμωρία των παραβατών, χωρίς να απαιτείται η χρονοβόρα διαδικασία της ποινικής δίκης, λειτουργώντας ως ένα επιπλέον επίπεδο αποτροπής.
- Νέος επιχειρησιακός σχεδιασμός της αστυνομίας για την αντιμετώπιση της οπαδικής βίας: Η Ελληνική Αστυνομία έχει αναθεωρήσει τις επιχειρησιακές της μεθόδους, με στόχο την αποτελεσματικότερη πρόληψη και καταστολή. Αυτό περιλαμβάνει την ενισχυμένη παρουσία των δυνάμεων, την καλύτερη οργάνωση των περιπολιών και τη χρήση εξειδικευμένων μονάδων.
Ειδική μνεία έγινε και στο γεγονός ότι οι Λέσχες Φιλάθλων τέθηκαν υπό νέο καθεστώς ελέγχου, με στόχο τη διαφάνεια και την αποτροπή της μετατροπής τους σε ορμητήρια παραβατικών πράξεων. Τα συγκεντρωτικά στοιχεία που παρατέθηκαν – 604 συλλήψεις, 109 αγώνες κεκλεισμένων των θυρών – επιβεβαιώνουν, σύμφωνα με τους υπουργούς, ότι η κυβέρνηση εφαρμόζει μια «αποδοτική πολιτική», με «ορατά αποτελέσματα» που ενισχύουν το αίσθημα ασφάλειας στους φιλάθλους.
Οι Νέες Πρωτοβουλίες: Μια Ολιστική Προσέγγιση για την Επόμενη Μέρα
Παρά τα όσα έχουν επιτευχθεί, η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι ο αγώνας είναι συνεχής. Ο αναπληρωτής Υπουργός Αθλητισμού, Γιάννης Βρούτσης, απαρίθμησε δέκα νέες πρωτοβουλίες που θα ληφθούν το προσεχές διάστημα, σηματοδοτώντας μια πιο ολοκληρωμένη και συστηματική προσέγγιση:
- Αυτοματοποιημένη διοικητική κύρωση για έργω εξύβριση και υποκίνηση σε πράξεις βίας από παράγοντες εντός γηπέδου: Αυτή η πρωτοβουλία στοχεύει στην πάταξη της ανευθυνότητας και της προκλητικής συμπεριφοράς από πρόσωπα που θα έπρεπε να αποτελούν πρότυπα. Η άμεση τιμωρία των παραγόντων που με λόγια ή πράξεις υποκινούν τη βία στέλνει ένα σαφές μήνυμα σε όλο το φάσμα του αθλητικού χώρου. Για την Έδεσσα και τις τοπικές ομάδες, αυτό σημαίνει ότι και οι τοπικοί παράγοντες θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους, διασφαλίζοντας ένα ήρεμο και αθλητικό κλίμα.
- Ψηφιακή πλατφόρμα αποκλεισμού από αγωνιστικούς χώρους (black list) για όσους βαρύνονται με κυρώσεις: Η δημιουργία μιας κεντρικής βάσης δεδομένων με άτομα που έχουν αποκλειστεί από γήπεδα θα διασφαλίζει ότι κανένας ταραχοποιός δεν θα μπορεί να παρακολουθήσει αγώνες, ανεξάρτητα από το πού διαπράχθηκε το αδίκημα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για περιφερειακές πόλεις όπως η Έδεσσα, καθώς ένα άτομο που έχει προκαλέσει επεισόδια σε ένα τοπικό γήπεδο δεν θα μπορεί να μετακινηθεί σε άλλη πόλη και να συνεχίσει την παραβατική του δράση.
- Επικαιροποίηση του Ενιαίου Κανονισμού Ασφάλειας Αθλητικών Εκδηλώσεων: Ο κανονισμός του 2009 θα αναθεωρηθεί για να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προκλήσεις, ενσωματώνοντας τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές και τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες. Αυτή η αναθεώρηση θα παρέχει ένα πιο στέρεο πλαίσιο για την ασφάλεια σε κάθε αθλητική εκδήλωση.
- Επικαιροποίηση του Κανονισμού Λειτουργίας της Διαρκούς Επιτροπής Αντιμετώπισης της Βίας στον Αθλητισμό (Δ.Ε.Α.Β.): Η ΔΕΑΒ, ως βασικός πυλώνας στην αντιμετώπιση της βίας, θα αναβαθμιστεί, καθιστώντας την πιο αποτελεσματική στην επιβολή κυρώσεων και στην παρακολούθηση των φαινομένων.
- Εκπόνηση Εθνικής Στρατηγικής για την ασφάλεια, προστασία και εξυπηρέτηση σε αθλητικές διοργανώσεις: Ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που θα καλύπτει όλες τις πτυχές της ασφάλειας, από την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας, μέχρι την προστασία των φιλάθλων και τη βελτίωση της εμπειρίας τους. Αυτή η στρατηγική θα συμπεριλάβει και την αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους, η οποία συχνά λειτουργεί ως «σπίθα» για την οπαδική βία, ακόμα και σε τοπικό επίπεδο, όπως φάνηκε στα επεισόδια της Έδεσσας.
- Υλοποίηση των προβλέψεων για την αθλητική βία της Εθνικής Στρατηγικής για την πρόληψη της βίας και την αντιμετώπιση της παραβατικότητας ανηλίκων: Η σύνδεση της οπαδικής βίας με την παραβατικότητα ανηλίκων είναι ένα κρίσιμο σημείο. Πολλά από τα άτομα που εμπλέκονται σε οπαδικά επεισόδια είναι ανήλικοι ή νεαροί. Η αντιμετώπιση του φαινομένου από τη ρίζα του, μέσω της εκπαίδευσης, της ευαισθητοποίησης και της πρόληψης στα σχολεία και τις οικογένειες, είναι ζωτικής σημασίας για να μην «χαθούν» οι επόμενες γενιές στην οπαδική βία, όπως φαίνεται να συμβαίνει και στην περίπτωση της Έδεσσας με τις συλλήψεις νεαρών και μιας οικογένειας.
- Συγκρότηση νέου Σώματος Παρατηρητών με νέο πλαίσιο για την εκπαίδευσή τους: Οι παρατηρητές, που έχουν κομβικό ρόλο στην καταγραφή των επεισοδίων και την παροχή στοιχείων, θα εκπαιδευτούν εκ νέου, με στόχο να γίνουν πιο αποτελεσματικοί και αξιόπιστοι.
- Διοργάνωση εκπαιδεύσεων για το προσωπικό της Αστυνομίας, σε συνεργασία με την UEFA, τη FIFA και εξειδικευμένες υπηρεσίες άλλων ευρωπαϊκών χωρών: Η διεθνής συνεργασία είναι απαραίτητη για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών. Η ελληνική αστυνομία θα εκπαιδευτεί σε σύγχρονες μεθόδους αντιμετώπισης της οπαδικής βίας, γεγονός που θα ενισχύσει και την ικανότητα των τοπικών αστυνομικών τμημάτων, όπως αυτό της Έδεσσας, να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα αντίστοιχα περιστατικά.
- Εκπαίδευση / επιμόρφωση των φροντιστών ασφαλείας ιδιωτικών φορέων (stewards/securities): Οι stewards και οι security, ως η πρώτη γραμμή άμυνας στα γήπεδα, θα λάβουν εντατική εκπαίδευση για την αποτελεσματική διαχείριση πλήθους, την αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων και την επικοινωνία με τους φιλάθλους.
- Εγκατάσταση και λειτουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την υποστήριξη του έργου της Διαρκούς Επιτροπής Αντιμετώπισης της Βίας (στον αθλητισμό): Μια σύγχρονη ψηφιακή πλατφόρμα θα διευκολύνει το έργο της ΔΕΑΒ, βελτιώνοντας τη συλλογή δεδομένων, την παρακολούθηση των υποθέσεων και την επιβολή κυρώσεων, εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη διαφάνεια και αποτελεσματικότητα.
Το Μέλλον της Πέλλας και η Αθλητική Γιορτή
Τα περιστατικά στην Έδεσσα αποτελούν ένα ηχηρό καμπανάκι κινδύνου. Υπογραμμίζουν ότι η οπαδική βία δεν είναι ένα περιθωριακό φαινόμενο που αφορά μόνο τους λίγους «σκληροπυρηνικούς» στα μεγάλα γήπεδα. Είναι μια βαθιά ριζωμένη κοινωνική παθογένεια που μπορεί να εκδηλωθεί παντού, ακόμα και σε μικρές, φαινομενικά ήσυχες πόλεις, διαταράσσοντας την καθημερινότητα και απειλώντας την ασφάλεια των πολιτών. Η περίπτωση του νεαρού που κινδυνεύει να χάσει την όρασή του και η σύλληψη μιας ολόκληρης οικογένειας αναδεικνύουν την απαιτούμενη κοινωνική και αστυνομική επαγρύπνηση που πρέπει να επεκταθεί σε κάθε γωνιά της χώρας.
Η κυβέρνηση, με τις νέες αυτές πρωτοβουλίες, δείχνει τη βούλησή της να αντιμετωπίσει το πρόβλημα με ολιστικό τρόπο, καλύπτοντας τόσο την πρόληψη όσο και την καταστολή. Ωστόσο, η επιτυχία τους δεν θα εξαρτηθεί μόνο από την εφαρμογή του νόμου, αλλά και από μια ευρύτερη αλλαγή κουλτούρας. Ο αθλητισμός είναι γιορτή, είναι πάθος, είναι ευγενής άμιλλα. Δεν είναι πεδίο μάχης. Η μάχη για την εξάλειψη της οπαδικής βίας είναι μια συλλογική προσπάθεια που απαιτεί τη συμμετοχή όλων: πολιτείας, αθλητικών φορέων, συλλόγων, φιλάθλων, οικογενειών και εκπαιδευτικών. Μόνο τότε, οι πόλεις όπως η Έδεσσα στην Πέλλα, θα μπορέσουν να αναπνεύσουν ξανά με ασφάλεια, και τα παιδιά θα μπορούν να παίζουν χωρίς φόβο, ξέροντας ότι ο αθλητισμός είναι πηγή χαράς και όχι βίας. Η ελπίδα είναι ότι οι νέες αυτές πρωτοβουλίες θα είναι αρκετά ισχυρές για να αντιμετωπίσουν αυτή την παραβατικότητα, προστατεύοντας τις ζωές και διασφαλίζοντας ότι η αθλητική γιορτή δεν θα ξαναγίνει εφιάλτης.
Όταν η Οπαδική Βία «Χτυπά» την Έδεσσα