25η Δεκεμβρίου 1968: Ο Φόβος Πνίγει τα Γιαννιτσά
Τα Χριστούγεννα του 1968 στα Γιαννιτσά της Πέλλας δεν έμοιαζαν με γιορτή. Ο φόβος και η ανασφάλεια είχαν πάρει τη θέση του χαρμόσυνου κλίματος. Ο λόγος ήταν η ανακάλυψη της σορού μιας νέας γυναίκας, της 22χρονης δασκάλας Κικής Νικολαΐδου, σε χωράφι με βαμβάκια, λίγα μόλις μέτρα από τον κεντρικό δρόμο για την Έδεσσα.
Η φρικτή είδηση έκανε αστραπιαία τον γύρο της πόλης. Το πτώμα της άτυχης δασκάλας, με το φόρεμα ανασηκωμένο και το κορμί γυμνό από τη μέση και κάτω, πρόδιδε άγρια δολοφονία με εμφανές σεξουαλικό κίνητρο. Η φρίκη ενισχύθηκε από την υποψία ότι πίσω από το έγκλημα κρυβόταν ένας νέος «δράκος», μόλις δέκα μήνες μετά την εκτέλεση του Αριστείδη Παγκρατίδη, του «Δράκου του Σέιχ-Σου» στη Θεσσαλονίκη.
Η Κική Νικολαΐδου, απόφοιτος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Φλώρινας, είχε διοριστεί στο τετραθέσιο δημοτικό σχολείο Εσωβάλτων Πέλλας και βρισκόταν στα Γιαννιτσά για να περάσει τις γιορτές με την οικογένειά της. Την παραμονή των Χριστουγέννων, επέστρεφε προς το σπίτι της, έχοντας αποφασίσει να μην πάει σε φιλικό σπίτι για να διανυκτερεύσει. Ο δράστης της επιτέθηκε αδιαφορώντας για το ρίσκο: το σπίτι της οικογένειάς της βρισκόταν μόλις πενήντα μέτρα μακριά και ο δημόσιος δρόμος ήταν κοντά.
Ο ιατροδικαστής Μανώλης Νόνας, στο νεκροτομείο της Θεσσαλονίκης, διαπίστωσε ότι η Κική είχε στραγγαλιστεί, αλλά δεν είχε βιαστεί. Ο δολοφόνος έκαμψε την αντίστασή της με ένα χτύπημα γροθιάς στο κεφάλι. Παρότι είχε μαζί της χρήματα, στην πεταμένη της τσάντα βρέθηκαν μόνο 50 δραχμές, με τον πατέρα της να αναρωτιέται: «Πώς είχε τη δύναμη αυτός ο κακούργος να κάνει τέτοιο κακό στο παιδί μου που δεν του έφταιξε σε τίποτα;» Η τραγική ειρωνία ήταν ότι λίγους μήνες νωρίτερα η Κική είχε γλιτώσει από τα χέρια του αδελφού του σπιτονοικοκύρη της, ο οποίος είχε καταδικαστεί για απόπειρα βιασμού. Αυτή τη φορά, δεν ήταν το ίδιο τυχερή.
Η Εμφάνιση του «Συμμάχου» και η Στροφή των Ερευνών
Οι αξιωματικοί της Χωροφυλακής, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Μπανάκα, εγκαταστάθηκαν στα Γιαννιτσά. Η πίεση για την εξιχνίαση του στυγερού εγκλήματος ήταν τεράστια, καθώς η υπόθεση είχε απασχολήσει τον πανελλήνιο Τύπο. Ωστόσο, οι έρευνες δεν απέδιδαν καρπούς.
Σε αυτό το σημείο, εμφανίστηκε ο 43χρονος Κωνσταντίνος Ανδρονικίδης, γεωργοκτηνοτρόφος, πατέρας πέντε παιδιών και πρώην χωροφύλακας, ο οποίος διατηρούσε στάβλο απέναντι από το σπίτι της οικογένειας Νικολαΐδου. Ο Ανδρονικίδης παρουσιάστηκε αυτοβούλως στη Χωροφυλακή, φέρνοντας:
1. Ένα σπασμένο, λασπωμένο ανδρικό ρολόι που ισχυρίστηκε ότι βρήκε στο χωράφι του εγκλήματος.
2. Μια παραμάνα που ανήκε στην Κική Νικολαΐδου.
Λίγες ημέρες αργότερα, ο Ανδρονικίδης ισχυρίστηκε ότι είχε έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με τον δολοφόνο, περιγράφοντάς τον ως άνδρα με «μεγάλη μύτη και μια μεγάλη ελιά δίπλα στο δεξί ρουθούνι».
Η ικανότητά του να εντοπίζει κρίσιμα στοιχεία και να περιγράφει με τόση γλαφυρότητα τον δράστη στο σκοτάδι παραξένεψε τους αξιωματικούς. Η προσπάθειά του να ενοχοποιήσει, όμως, ένα ζευγάρι αδελφών από την Πιερία απέτυχε παταγωδώς, καθώς, στην προσπάθειά του να ενοχοποιήσει τον έναν, αναγνώρισε και τον δίδυμο αδελφό του. Επιπλέον, το άλλοθι των δύο αδελφών επιβεβαιώθηκε από τουλάχιστον 20 μάρτυρες.
Η πεποίθηση των αξιωματικών ότι ο Ανδρονικίδης δεν ήταν άσχετος με τη δολοφονία ενισχύθηκε από το βεβαρημένο παρελθόν του, που περιλάμβανε επιθέσεις, ξυλοδαρμούς, δύο καταδίκες με αναστολή (για ανθρωποκτονία από αμέλεια και λιποταξία) και τη φήμη του ως «Κώστας Ονταής». Επιβαρυντική ήταν και η κατάθεση της μεγαλύτερης αδελφής του θύματος, η οποία δήλωσε σίγουρη ότι τον είχε δει να παρακολουθεί την Κική έξω από το σπίτι τους λίγες ημέρες νωρίτερα.
Η Ομολογία και η Σκιά των Βασανιστηρίων
Οι χωροφύλακες χρησιμοποίησαν το τελευταίο τους χαρτί: το ρολόι που ο ίδιος ο Ανδρονικίδης είχε βρει. Κάλεσαν τη σύζυγό του, η οποία, όπως διέρρευσε στον Τύπο, αναγνώρισε το ρολόι ως «το παλιό ρολόι του άντρα μου. Δεν το φορούσε γιατί ήταν καιρό χαλασμένο», υπογράφοντας ουσιαστικά την καταδίκη του.
Την 7η Ιανουαρίου 1969, μετά από 12ήμερη εξαντλητική ανάκριση στην απομόνωση, ο Κωνσταντίνος Ανδρονικίδης ομολόγησε το έγκλημά του: «Ναι, εγώ τη σκότωσα. Ήθελα μόνο να την απολαύσω, όχι να τη σκοτώσω».
Ωστόσο, η ομολογία αυτή πήρε σύντομα δραματική τροπή. Κατά την απολογία του στον ανακριτή, ο Ανδρονικίδης ανακάλεσε τα πάντα, υποστηρίζοντας ότι υποβλήθηκε σε βασανιστήρια για να υπογράψει μια ομολογία «ήδη γραμμένη από τους χωροφύλακες». Ισχυρίστηκε ότι έμεινε 36 ώρες όρθιος, δέχτηκε χτυπήματα, του έριχναν νερό, του έκαναν «φάλαγγα» και λιποθύμησε από το ξύλο: «Στο τέλος απείδησα. Ό,τι θέλετε θα σας πω. Φτάνει να γλιτώσω».
Η κατασκευή στοιχείων και η ανάκληση της ομολογίας, η οποία δεν υποστηρίχθηκε από την αναπαράσταση του εγκλήματος (κρίσιμη ανακριτική πράξη που δεν έγινε ποτέ), έθεσαν την υπόθεση σε νέα βάση. Ο δρ. εγκληματολογίας Παναγιώτης Παπαϊωάννου σχολίασε αργότερα την πρωτόγονη μέθοδο της Χωροφυλακής (τότε υπό την δικτατορία) να «ψάχνουμε εκεί που ξέρουμε και να το φορτώνουμε».
Το Δικαστικό Θρίλερ και οι Αιτήσεις Αναίρεσης
Η δίκη ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 1969 στη Θεσσαλονίκη. Ο Ανδρονικίδης εμφανίστηκε ευδιάθετος και δήλωσε 100% αθώος. Ο Εισαγγελέας της έδρας αμφισβήτησε την ανάκληση, ρωτώντας πώς ήταν δυνατόν η Χωροφυλακή να ενοχοποιήσει άδικα «έναν δικό της άνθρωπο».
Ωστόσο, η υπεράσπιση έφερε στο ακροατήριο τις βαθύτερες αμφιβολίες:
· Βασανιστήρια: Η μητέρα του θύματος, απαντώντας σε δικηγόρο, δήλωσε ότι «όλα τα Γιαννιτσά έλεγαν» ότι η Χωροφυλακή «ξυλοκόπησε 200 άτομα» μετά το έγκλημα, στοιχείο που ενίσχυσε τους ισχυρισμούς του Ανδρονικίδη.
· Το Στοιχείο του Ρολογιού: Η ίδια η σύζυγος του κατηγορούμενου, στην επανάληψη της δίκης το 1970, διέψευσε ότι το ρολόι ήταν δικό του, αρνούμενη ότι ο άνδρας της είχε διαπράξει το έγκλημα.
· Η Αυτοκτονία του Δασκάλου: Η υπεράσπιση προσπάθησε να συνδέσει το έγκλημα με την αυτοκτονία ενός 27χρονου δασκάλου, συναδέλφου της Κικής, ο οποίος έπεσε από τον Λευκό Πύργο. Ο Ανδρονικίδης αργότερα ισχυρίστηκε ότι υπήρχε επιστολή του αυτόχειρα που ομολογούσε τη δολοφονία.
Παρά τις αμφιβολίες, ο Εισαγγελέας της έδρας πρότεινε την ποινή του θανάτου, χαρακτηρίζοντας τον Ανδρονικίδη «αδίστακτο και πονηρό εγκληματία» και τη πράξη του «πράξη άγριου θηρίου». Το δικαστήριο τον καταδίκασε σε ισόβια κάθειρξη για ανθρωποκτονία και επιπλέον ποινές για απόπειρα βιασμού και κλοπή. Η ποινή επικυρώθηκε στην επανάληψη της δίκης στις Σέρρες τον Οκτώβριο του 1970.
Ο Κωνσταντίνος Ανδρονικίδης δεν παραδόθηκε. Κατέθεσε συνολικά 16 αιτήσεις αναίρεσης στον Άρειο Πάγο, επικαλούμενος τα βασανιστήρια, τη μη λήψη υπόψη της ιατροδικαστικής έκθεσης που προσδιόριζε τον χρόνο του εγκλήματος σε ώρα που είχε άλλοθι, και την επιστολή του αυτόχειρα.
Το 1978, ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου διέταξε νέα εξονυχιστική έρευνα, η οποία όμως δεν απέδωσε νέα στοιχεία. Η υπόθεση της δολοφονίας της Κικής Νικολαΐδου παραμένει έως σήμερα ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα εγκλήματα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, αφήνοντας ανοιχτό το ερώτημα: Ήταν ο Κωνσταντίνος Ανδρονικίδης ο «δράκος» των Γιαννιτσών, ή το θύμα μιας Χωροφυλακής που έσπευσε να κλείσει μια υπόθεση υπό την πίεση της κοινής γνώμης;
Ο Άγνωστος «Δράκος» των Γιαννιτσών
