Η Διπλή Κρίση της Φοιτητικής Στέγης
Η πρόωρη ανακοίνωση των βάσεων στα Πανεπιστήμια έφερε νωρίτερα από ποτέ την αγωνία για στέγη. Ταυτόχρονα, ένα νέο κύμα φοιτητών από όλη την Ελλάδα πλημμυρίζει την Έδεσσα, τα Γιαννιτσά και την Αριδαία, αναζητώντας σπίτι για να παρακολουθήσουν τις νέες ειδικότητες των ΣΑΕΚ. Το φαινόμενο των βραχυχρόνιων μισθώσεων (Airbnb) δρα καταλυτικά στην εκτίναξη των τιμών, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό κοκτέιλ στην τοπική αγορά ακινήτων και μετατρέποντας το όνειρο των σπουδών σε έναν πραγματικό Γολγοθά για χιλιάδες οικογένειες.
Ο Αύγουστος του 2025 δεν είναι ένας συνηθισμένος Αύγουστος για την Πέλλα. Ενώ οι κάτοικοι του νομού απολαμβάνουν τις τελευταίες ανάσες του καλοκαιριού, οι οικογένειες που έχουν παιδιά υποψήφια για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση βρίσκονται ήδη σε πυρετό αναζήτησης. Η πρώιμη ανακοίνωση των φετινών βάσεων στα Πανεπιστήμια, ένα μέτρο που έφερε νωρίτερα την ανακούφιση και την αγωνία, αποτέλεσε το έναυσμα για την άτυπη έναρξη του κυνηγιού για φοιτητική στέγη. Το κυνήγι αυτό, όμως, φέτος είναι πιο δύσκολο, πιο ακριβό και πιο περίπλοκο από ποτέ.
Η τοπική αγορά ακινήτων, στα αστικά κέντρα του νομού, έχει εισέλθει σε μια νέα, πρωτόγνωρη εποχή. Τα ενοίκια έχουν εκτοξευθεί σε δυσθεώρητα ύψη, προκαλώντας μεγάλο «πονοκέφαλο» σε χιλιάδες νοικοκυριά που προσπαθούν να βρουν στέγη για τα παιδιά τους, είτε αυτά σπουδάζουν σε άλλες πόλεις, είτε, για πρώτη φορά σε τόσο μεγάλη κλίμακα, σε τοπικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το νέο στοιχείο που κάνει φέτος την κατάσταση ακόμη πιο εκρηκτική είναι η αυξημένη ζήτηση για φοιτητική στέγη στην Έδεσσα, τα Γιαννιτσά, τη Σκύδρα και την Αριδαία, όχι μόνο από ντόπιους αλλά και από φοιτητές εκτός Πέλλας, οι οποίοι επιλέγουν να σπουδάσουν στις Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΑΕΚ), τα πρώην δημόσια ΙΕΚ του νομού.
Το πρόβλημα, βέβαια, δεν περιορίζεται μόνο στην αυξημένη ζήτηση. Ο δεύτερος, και ίσως πιο καταλυτικός, παράγοντας που έχει μετατρέψει την εύρεση στέγης σε πολυτέλεια είναι η δραματική αύξηση των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, όπως το Airbnb. Οι ιδιοκτήτες, βλέποντας την υψηλότερη και πιο ευέλικτη κερδοφορία των τουριστών, αποσύρουν τα ακίνητά τους από την μακροχρόνια μίσθωση, δημιουργώντας ένα τεράστιο κενό στην αγορά, ακριβώς την ώρα που η ζήτηση για φοιτητική στέγη χτυπάει κόκκινο. Το αποτέλεσμα είναι ένα «δίκοπο μαχαίρι» που πλήττει όχι μόνο τις οικογένειες, αλλά και την ίδια την εκπαιδευτική ζωή και την οικονομική ανάπτυξη του τόπου.
Τα ενοίκια φτάνουν στο «ταβάνι» της αντοχής των νοικοκυριών
Η εικόνα της αγοράς ακινήτων στον νομό Πέλλας είναι αποκαρδιωτική. Τα τελευταία επτά χρόνια, το κόστος των ενοικίων έχει εκτοξευθεί, θέτοντας σε αμφισβήτηση την οικονομική δυνατότητα των οικογενειών να υποστηρίξουν ένα παιδί που σπουδάζει. Κάποτε, η εύρεση ενός αξιοπρεπούς φοιτητικού σπιτιού με ένα «ταβάνι» 300 ευρώ τον μήνα ήταν μια ρεαλιστική επιλογή. Σήμερα, αυτό το ποσό όχι μόνο δεν είναι αρκετό, αλλά περιορίζει δραστικά τις διαθέσιμες επιλογές, και σχεδόν πάντα οδηγεί σε συμβιβασμούς. Ένας γονιός θα πρέπει να είναι πολύ τυχερός για να βρει με αυτά τα χρήματα ένα ανακαινισμένο στούντιο 20 τ.μ., ενώ συχνά θα αναγκαστεί να επιλέξει ένα παλιότερο διαμέρισμα, 25 τ.μ. το πολύ, το οποίο συνήθως υπολείπεται σε παροχές και, κυρίως, σε ενεργειακή απόδοση, αυξάνοντας έτσι το κόστος των λογαριασμών.
Αυτή η κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα το κόστος στέγασης για έναν φοιτητή να απορροφά πλέον έως και το 60% – 70% του μέσου μηνιαίου μισθού. Η επίπτωση είναι τεράστια και δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο. Η αυτονομία των νέων γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη, κάτι που αποτυπώνεται στο γεγονός ότι επτά στους δέκα νέους ηλικίας 18 – 34 ετών εξακολουθούν να ζουν στο πατρικό τους. Παράλληλα, τα τελευταία έξι με επτά χρόνια, το βασικό κριτήριο για την επιλογή σχολής έχει πάψει να είναι η προσωπική προτίμηση και το ταλέντο, και έχει γίνει η εγγύτητα στην οικογενειακή κατοικία. Πολλοί υποψήφιοι φοιτητές στρέφονται σε τμήματα που βρίσκονται κοντά στο σπίτι τους, όχι επειδή είναι η πρώτη τους επιλογή, αλλά από ανάγκη, για να μην επιβαρύνουν την οικογένειά τους με το δυσβάσταχτο κόστος ενός ενοικίου.
Το μεγαλύτερο οικονομικό βάρος, βέβαια, πέφτει σε όσους μετακινούνται για σπουδές από την περιφέρεια προς τις μεγάλες πόλεις. Οι οικογένειές τους καλούνται να καλύψουν υψηλά ενοίκια, αυξημένα κοινόχρηστα, λογαριασμούς και αρχικά έξοδα εγκατάστασης, γεγονός που μετατρέπει την εξεύρεση φοιτητικής στέγης σε μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις της φοιτητικής ζωής. Ειδικά μάλιστα σε περιοχές με έντονη τουριστική δραστηριότητα, όπως πλέον και η Πέλλα, όπου οι βραχυχρόνιες μισθώσεις κυριαρχούν, οι τιμές των ενοικίων έχουν εκτοξευθεί, επιδεινώνοντας ακόμη περισσότερο την ήδη δύσκολη κατάσταση.
Το «φαινόμενο Airbnb» στον νομό Πέλλας: Οι αριθμοί που… καίνε
Το φαινόμενο των βραχυχρόνιων μισθώσεων έχει κάνει την εμφάνισή του και στον νομό μας, ασκώντας ασφυκτική πίεση στην αγορά της μακροχρόνιας κατοικίας και εκτοξεύοντας τις τιμές των ενοικίων. Οι αριθμοί που έχουν δει το φως της δημοσιότητας είναι αποκαλυπτικοί: συνολικά 534 ακίνητα στον νομό Πέλλας είναι εγγεγραμμένα σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης. Η αύξηση είναι αξιοσημείωτη, καθώς πέρυσι τέτοια εποχή ο αριθμός αυτός ήταν 516, ενώ το 2023 ανερχόταν σε 428. Μιλάμε δηλαδή για μια αύξηση 25% σε μόλις δύο χρόνια.
Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο έντονο κατά τους χειμερινούς μήνες, όταν η δυναμική του κλάδου αυξάνεται περαιτέρω, αγγίζοντας ακόμη και τα 700 – 800 ακίνητα, λόγω της υψηλής επισκεψιμότητας τουριστών, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό, που επιλέγουν τον νομό μας για να επισκεφθούν τα Λουτρά Πόζαρ ή τα χιονοδρομικά κέντρα. Αυτή η κατάσταση οδηγεί τους ιδιοκτήτες να προτιμούν τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, καθώς τους αποφέρουν μεγαλύτερα κέρδη, με αποτέλεσμα την απώλεια σημαντικού αριθμού διαμερισμάτων από την αγορά των μακροχρόνιων μισθώσεων, ακριβώς εκεί που υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη.
Κάπως έτσι, το κόστος ενοικίασης ενός διαμερίσματος ακολουθεί παράλληλη ανοδική πορεία. Για μια γκαρσονιέρα έως 25 τ.μ., η τιμή κυμαίνεται σήμερα από 250 έως 350 ευρώ τον μήνα, ενώ για ένα δυάρι, 30 – 45 τ.μ., οι τιμές ξεκινούν από 260 ευρώ και φτάνουν μέχρι τα 650 ευρώ τον μήνα, εάν πρόκειται για ανακαινισμένο ή νεόδμητο διαμέρισμα, πλήρως επιπλωμένο με το σύνολο των οικοσυσευών. Οι τιμές αυτές είναι απλησίαστες για τον μέσο φοιτητή και την οικογένειά του, μετατρέποντας την φοιτητική ζωή σε μια οικονομική μάχη.
ΣΑΕΚ Πέλλας: Ο νέος πόλος έλξης που δημιουργεί πίεση
Η κατάσταση στην αγορά στέγασης στον νομό Πέλλας γίνεται ακόμη πιο πολύπλοκη λόγω της αυξημένης ζήτησης από τους σπουδαστές των Σχολών Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΑΕΚ). Οι σχολές αυτές, που λειτουργούν ως διάδοχοι των δημοσίων ΙΕΚ, έχουν αναβαθμιστεί και προσφέρουν εξειδικευμένες ειδικότητες που προσελκύουν νέους όχι μόνο από την Πέλλα, αλλά και από την ευρύτερη Κεντρική Μακεδονία, αλλά και από όλη την Ελλάδα.
Στην Αριδαία, η ΣΑΕΚ αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπαιδευτικούς κόμβους στην Κεντρική Μακεδονία, με συνολικά 15 διαφορετικές ειδικότητες που έχουν λειτουργήσει με επιτυχία. Ανάμεσα σε αυτές βρίσκονται ειδικότητες όπως Αισθητική Τέχνη & Μακιγιάζ, Προπονητής Αθλημάτων, Δασική Προστασία, Διασώστης-Πλήρωμα Ασθενοφόρου, Μαγειρική Τέχνη, αλλά και πιο τεχνικές όπως Ηλεκτρολόγοι Εσωτερικών Εγκαταστάσεων και Εγκαταστάτες Ψύξης-Αερισμού-Κλιματισμού. Ο Διευθυντής της ΣΑΕΚ Αριδαίας, κ. Γεώργιος Γιόρτσος, τονίζει ότι η σχολή προσπαθεί να αφουγκράζεται τις ανάγκες της αγοράς και να προσφέρει ποιοτικές σπουδές, όμως το πρόβλημα της στέγασης απειλεί αυτή την προσπάθεια. Η δυνατότητα διαμονής στη Μαθητική Εστία Αριδαίας, με χαμηλό κόστος για σπουδαστές κάτω των 25 ετών, αποτελεί μια σημαντική διέξοδο, αλλά σαφώς δεν επαρκεί για να καλύψει το σύνολο της ζήτησης.
Στην Έδεσσα, η ΣΑΕΚ προσφέρει επίσης ένα ευρύ φάσμα ειδικοτήτων, από Στέλεχος Επιχειρήσεων Τυποποίησης, Μεταποίησης και Εμπορίας Αγροτικών Προϊόντων μέχρι Βοηθός Παιδαγωγών Πρώιμης Παιδικής Ηλικίας, Τεχνικός Κομμωτικής Τέχνης και Τεχνικός Μαγειρικής Τέχνης. Οι ειδικότητες αυτές είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις ανάγκες της τοπικής οικονομίας, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης.
Τέλος, στα Γιαννιτσά, η ΣΑΕΚ έχει ως αποστολή της την παροχή ουσιαστικών και τυπικών επαγγελματικών εφοδίων. Για το εκπαιδευτικό έτος 2025-2026, η σχολή ανακοίνωσε έξι (6) νέες ειδικότητες στο Α’ εξάμηνο: Βοηθός Παιδαγωγών Πρώιμης Παιδικής Ηλικίας, Βοηθός Φαρμακείου, Ειδικός Αισθητικής & Τέχνης του Μακιγιάζ, Τεχνικός Αρτοποιΐας – Ζαχαροπλαστικής, Τεχνικός Δικτύων & Τηλεπικοινωνιών και Τεχνικός Κομμωτικής Τέχνης. Οι ειδικότητες αυτές, που προσφέρουν δωρεάν φοίτηση, αναμένεται να προσελκύσουν μεγάλο αριθμό νέων από διάφορες περιοχές, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο τη ζήτηση για στέγη.
Ένα «δίκοπο μαχαίρι»: Κίνδυνος για την τοπική εκπαίδευση
Το συνδυαστικό αποτέλεσμα των τσουχτερών ενοικίων και της εκτίναξης των βραχυχρόνιων μισθώσεων αποτελεί ένα «δίκοπο μαχαίρι» για την τοπική κοινωνία και την εκπαίδευση. Από τη μία πλευρά, η αύξηση της ζήτησης για φοιτητική στέγη στις πόλεις του νομού, λόγω των ΣΑΕΚ, θα μπορούσε να είναι ένα θετικό στοιχείο ανάπτυξης. Από την άλλη, η έλλειψη διαθέσιμων, οικονομικά προσιτών διαμερισμάτων απειλεί να ακυρώσει αυτή την ευκαιρία.
Η ακρίβεια, σε συνδυασμό με την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) που κάθε χρόνο αφήνει κενές θέσεις σε πανεπιστημιακά τμήματα σε όλη τη χώρα, μπορεί να μειώσει τη ζήτηση για φοιτητική στέγη σε πανελλαδικό επίπεδο. Ωστόσο, η Πέλλα, με τις ΣΑΕΚ της, φαίνεται να αντιμετωπίζει ένα διαφορετικό πρόβλημα: την υψηλή ζήτηση που δεν μπορεί να καλυφθεί από την προσφορά. Αν οι σπουδαστές από άλλες περιοχές, που επιθυμούν να παρακολουθήσουν τις ειδικότητες των ΣΑΕΚ, δεν μπορούν να βρουν στέγη, τότε θα αναγκαστούν να στραφούν σε άλλες πόλεις, με αποτέλεσμα οι τοπικές μας σχολές να χάσουν το κύρος και τη δυναμική τους.
Αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να προβληματίσει σοβαρά τους τοπικούς φορείς. Οι ΣΑΕΚ αποτελούν έναν σημαντικό εκπαιδευτικό και αναπτυξιακό πόλο για την Πέλλα. Η αύξηση των ειδικοτήτων και η προσέλκυση φοιτητών από όλη την Ελλάδα είναι μια τεράστια ευκαιρία για την τοπική οικονομία και κοινωνία. Ωστόσο, χωρίς μια σοβαρή στρατηγική για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, αυτή η ευκαιρία μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε αποτυχία. Η συνεργασία μεταξύ των τοπικών αρχών, των φορέων των σχολών και των ιδιοκτητών ακινήτων είναι πλέον πιο αναγκαία από ποτέ, προκειμένου να βρεθούν λύσεις που θα διασφαλίζουν τόσο την προσφορά όσο και την οικονομική προσιτότητα της φοιτητικής στέγης.
Επίλογος
Η εικόνα της φοιτητικής στέγης στον νομό Πέλλας για το 2025 είναι περίπλοκη και ανησυχητική. Από τη μια, η προσπάθεια των ΣΑΕΚ να προσφέρουν ποιοτική κατάρτιση και να προσελκύσουν νέους είναι αξιέπαινη. Από την άλλη, η αγορά ακινήτων, με τις αυξημένες τιμές και την κυριαρχία του Airbnb, απειλεί να υπονομεύσει αυτή την προσπάθεια. Η εύρεση στέγης δεν είναι πλέον απλώς μια διαδικασία, αλλά ένας αγώνας. Είναι ένας αγώνας που δίνουν οι οικογένειες για τα παιδιά τους και ένας αγώνας που πρέπει να δώσει και η ίδια η τοπική κοινωνία, αν θέλει να διατηρήσει και να ενισχύσει τον εκπαιδευτικό και αναπτυξιακό της ρόλο. Η κρίση της φοιτητικής στέγης στην Πέλλα δεν είναι απλώς ένα οικονομικό πρόβλημα, αλλά μια κρίση που αφορά το μέλλον του τόπου μας, και απαιτεί άμεσες και αποφασιστικές λύσεις από όλους μας.
Η Διπλή Κρίση της Φοιτητικής Στέγης
